Letras de canciones populares vascas
Música > Libretos, sinopsis y letras de música clásica
EUSKAL ERRIKO: KANTA ZARRAKCuando en 1966 se inauguró la Parroquia Nuestra Señora de Fátima en Rentería (Guipúzcoa), los frailes capuchinos ocuparon el nuevo convento abandonando el antiguo (antigua Fábrica de Rosarios), que se encontraba en el mismo terreno y que les había sido donado por el propietario.La Coral Andra Mari, durante un corto período de tiempo ensayaba en el convento abandonado.Este cancionero, lo recogí del suelo, un día de ensayo, entre los bártulos abandonados. Está editado por Gráficas Macazaga, de Rentería. Era de pequeño formato (7 x 10,5 cms.) sin ninguna información en la portada ni en la contraportada. Consta de dos partes o tomos, encuadernados en el mismo libritoLo edito en mi página porque, pese a ser letras de canciones muy conocidas, refleja las características del vascuence en el tiempo de su edición.
![]()
Tomo IINDICE
- 001.- Nik zuri zuk neri.
- 002.- Zibillak esan naute. (Iparragirre).
- 003.- Bein batían Loyolan. (Bilintx).
- 004.- Ardua eran da.
- 005.- Kontxesiri. (J. 1. Iztueta).
- 006.- Ene izar maitia. (Belsunze'ko Bizkondea).
- 007.- Goizian sartu.
- 008.- Markesaren alaba. (Iturrino).
- 009.- Senarrak emaztiari.
- 010.- Eperrak kanta.
- 011.- Txantxangorriya. (Arrese'tar Emeterio).
- 012.- Ezkonduak eta ezkongai.
- 013.- Asto gaxua.
- 014.- Amardun.
- 015.- Ardoa. (Meajer).
- 016.- Orain bí milla urte igaru. (Txirrita).
- 017.- Albaiteruen salan. (Txirrita).
- 018.- Galtzaundi.
- 019.- Kaiku
- 020.- Baserritarrak.
- 021.- Mutill zarraren despeira.
- 022.- Mutill gaztientzat.
- 023.- Betroi bati. (Xenpelar).
- 024.- Gazte gera gazte.
- 025.- Iya guriak egindu. (Xenpelar).
- 026.- Egunsentia. (R. Artola).
- 027.- Illunabarra. (R. Artola).
- 028.- Amerika'ra nua.
- 029.- Erari maítagarria. (R. Artola).
- 030.- Neska zar bat tentatzen. (Txirrita).
- 031.- Limosnatxo bat. (P. Nemesio Otaño).
032.- Txepetxa. (P. Nemesio Otaño).- 033.- Begiyak farrez.
- 034.- Ikusten duzu goizian. (Elizanburu).
- 035.- Intxauspeko alaba.
- 036.- Ardo kanta naparra.
- 037.- Domingo Kanpaña. (Bilintx).
- 038.- Zaldi baten bizitza. (Bilintx).
039.- Potajiarena. (Bilintx).040.- Juana Bixenta Olabe. (Bilintx). EUSKAL ERRIKO: KANTA ZARRAKTomo IIINDICE
- 041.- Donostiyako iru damatxo.
- 042.- Ez dago arrosarikan.
- 043.- Arbola bat. (F. Arrese Beitia).
- 044.- Pello Joxepe.
- 045.- Mendian zoin den eder.
- 046.- Lili bat ikusi dut.
- 047.- Amodiozko solasak.
- 048.- Iruten ari nuzu.
- 049.- Zerbait esan ezkero.
- 050.- Gaubez gaubez.
- 051.- Iguzki denean.
- 052.- Txori errusiñola.
- 053.- Ardo on ontatik. (J. P. P.)
- 054.- Gaztetasunak bainera billa.
- 055.- Uso txuriya.
- 056.- Iriyarena.
- 057.- Maria.
- 058.- Txarmangarria.
- 059.- Txoriñuak kaiolan.
- 060.- Andregeya.
- 061.- Nere maíte Maria.
- 062.- Alde bat probintziyan.
- 063.- Lo! lo! lo!
- 064.- Bautista Bazterretxe.
- 065.- Zamorako semia.
- 066.- Bertsuak jarrl diskat.
- 067.- Euskal-erriko neskatxatxuak.
- 068.- Andre Madalen.
- 069.- Izazu nitzaz kupira.
- 070.- Kontxisirentzat. (Bilintx).
- 071.- Zenbait damen ezker txarrak.
- 072.- Nere andre onekin.
- 073.- Loriak. (Bilintx).
- 074.- Anton Iskiñentzat. (Bilintx).
- 075.- Mediku baten ateraldía. (S. Baroja).
- 076.- Asta kontua. (S. Baroja).
- 077.- Madalenen arrazoia.
- 078.- Nork esan? (S. Baroja).
- 079.- Kanta.
- 080.- Itxasua laño dago.
- 081.- Nagusiyat ta maistarra. (Txirrita).
- 082.- Aizak a motell mañontzi. (Xenpelar).
- 083.- Nere senarrarekín.
- 084.- Ijituak. (Txirrita).
- 085.- Baratzako pikuak.
- 086.- Zortzikoa.
- 087.- Aita San Antoniyo.
- 088.- Txomiñ eta Bartolo.
- 089.- Lua lua.
- 090.- Thingin thangun.
- 091.- Gure baratzan.
- 092.- Galai bat etorrí zait.
- 093.- Kantua.
- 094.- Gizon bat ardo gabe.
- 095.- Kanta.
- 096.- Obizdea.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco(Tomo I)NIK ZURI, ZUK NERI1Matzaren orpotik dator,mama gozua,mama gozua,edango neukelabeterik basua,nik zuri,zuk neri,agur egiñaz alkarri,basua txit garbibiarko da ipiñi.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco(Tomo I)
ZIBILLAK ESAN NAUTEIparragirre1Zibillak esan nautebiziro egoki,Tolosan biar dalagauza erabaki ;giltza pian sartu nautepoliki poliki,negar egingo lukenere amak baleki.2Jesus tribunalianzutenian sartuetzian Pilatos'ekkulparik billatu;neri ere arkituez dirate barkatu,zergatik ez dituzteeskubak garbitu?3Kartzelatik atera,fiskalen etxeraabisatu ziratenjuateko beriala;ez etortzeko geiagoprobintzi onetara,orduban artu nubenSantander aldera.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco(Tomo I)BEIN BATIAN LOYOLAN
Bilintx1
Bein batian Loyolan
erromeriya zan,antxen ikusi nubenneskatxa bat plazan;txoriya bañan ereariñago dantzan,uraxen bai polita,an politik bazan!
2
Esan nion desiosenti nuben gisan,arekin izketa batnai nubela izan;erantzun ziran ezikatzegin ar nezan,adituko ziralazer nai niyon esan.
3
Arkitu giñanianiñor gabe jiran,koloriak gorrituarasi zizkirankontatuko dizutetguztiya segiran,zer esan nion etanola erantzun ziran.
4
Dama polita zerapolita guztiz jai!bañan alare zaudeoraindik ezkon-gai;¡ezkon gaitezen biyok!¡esan zadazu bai!—¿Ni zurekin ezkondu?¿ni zurekin ? ¡Ja jai!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
ARDUA ERAN DA
Ardua eran da moskortzen naiz,pipa ortuta txoratzen naiz,kortejatzia lotsatzen naiz,nola demontre biziko naiz?
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco(Tomo I)Kontxesiri
J. 1. Iztueta
1
Maite bat maitatzen det maitagarria.Begi ederra du ta guztiz argia;
Daukat urruti,
Bañan ezin kendu det burutik;
Aren itxura,
Saldu albaliteke pisura,
Urriaren truke
Nork erosi faltako ez luke. (berriz)
2
Ogeita lau leguaz nago aparte,Bitartean badaukat milloi bat ate,
Guztiak itxirik;
Nai arren ez egon ixillik:
Beti negarrez,
Nere maite maitearen galdez;
Ote dan bizi,
Biotz biotzeko nere Kontxexi. (berriz)
3
Egunaz argi gutxi, gabean illun,Konsuelorik ez da neretzat iñun
Maitea gabe;
Egin ote danik aren jabe
Oroitutzean,
Zenbait pena nere biotzean
ditut igaro;
Maite det, eta ez da milagro. (berriz)
4
iAi au bakardadea eta tristura!Nere biotz gaxoa ezin pistu da,
Ain dago illa;
Beti dabill konsuelo billa;
Bere artean
Banengo maitearen aldean,
Ordutxo biko,
Pena guztiak lirabe ilko. (berriz)
5
Nere maitea zutzaz ni oroitzen naiz,Egunaz ere baita gauetan txit maiz,
Lotan ere bai;
Zu ikusitzera ni joan naiz,
Libre banengo
Or nitzake egun bigarrengo,
Naiz orduan il!
Ez nuke izango batere miñ. (berriz)
6
Lenengo gau batean egin det amets,Bañan pensamentuak beti al rebes
Irtetzen dira;
Ustez negoen zurí begira,
Maite polita,
Kofrearen gañean jarrita,
Kontu kontarí,
Nai nuen bañan, ez nintzan ari (berriz)
7
Maite nerea daukat beti goloan,¡Ai orain banengo ni are alboan
Iñoiz bezela!
Jaunak amets au kunpli dezala,
Balitz konbeni,
Konsueloz ílkoz nitzake ni
Nere ustean,
Maitetxoren biotza ikustean. (berriz)
8
Nere maite polita ez da zer etsi,Bigar ere ez bada or nazu etzi
Lengo lekuan,
Allegatutzen naizen orduan,
¡Ai au poza,
Nere maíte maitetxo biotza!
Zuri begira,
Pena guztiak aztuko dira. (berriz)
9
Zure gauza polit bat ordet nerekinIzkribaturik dago letra birekin;
K ta B dira,
Askotan nago oyei begira;
¡Ain dira piñak!
Maítetxo polita, zuk egiñak
Sedaz ederki,
Kolkuan gorderík dauzkat beti (berriz)
10
Esperantzetan bízi, maíte gozoa,Noizbait kunplituko da gura plazoa,
Eta orduan,
Gauza txarrik ez artu buruan;
Lengoai utzi,
Ez degu pasatzen pena gutxi,
Preso sei urtez
Onduko gaituzte nere ustez. (berriz)
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco(Tomo I)Ene izar maitia
Belsunze'ko Bizkondea
1
Ene izar maitía,ene txarmagarria,ixilik zur'ikusterairten nitzauzu leioarakoblatzen dudalarikzaude lok'arturik;gauzak'ametsa bezelaene kantua zauzula!
2
Zuk ez nuzu ezagutzen,orí ere zaut gaitzitzen;ez duzu ene bearrikez eta atxolarik.¡Il edo bizi nadinzuretako berdin!Zu aldiz maite Maria,zu zare ene bizia!
3
Amodiozko pena zer zenoraino ez nakien!orain ez nuzu bizikobaizik zu maitatzeko,norat den itxurkiaara joaiten da ura:orobat ni, maitenena,¡ilten niz zure gana!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
Goizian sartu
1
Goizian sartu tabernara etaateratzen naiz azkena;egun guztiyan zurrutian etaetzait betetzen barrena.
2
¡Ai au erari zoragarriya,neri gustatzen zaidana!Maria Jesus, biyotzekua,bete amaseigarrena.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco(Tomo I)
MARKESAREN ALABA
Iturrino
1
Zeruak eta lurrakegiñ zituena
memoriya argitzeaatoz neregana;esperantza badaukatZedorrek emanakunplitzeko dedaladesio emana.
2
Amoriyozko penakbertso berriyetanpublika albanitzaEuskal-errietan:enteratu naiz ongienkargu oyetanSan Jose arratzaldekoirut'erdiyetan
3
Markes baten alabainteresatubamariñeruakiñ enamoratuadeskubritu gaberikbere sekretuaamoriyua zeukanbarrena sartua.
4
Egun siñalia zangoguan artzekoesan ziyola arenetxera juateko.—Deseo dedan itz aumanifestatzekozurekin, Antonio,nago izateko.
5
—Zer esaten dirazu,Juamtak itz ori,tentatzen aizeralatrazak badirudi,etzait zure graduriktokatzen neri,ez burlarikan egiñmariñeruari.
6
—Iduki dezakezuongi sinistuaaspaldiyan negualazutzatz gustatua,etzaitut nik utzikodesanparatua,ala egiten dizutgaur juramentua.
7
Konformatu ziradenalkarren artianezkonduko ziralaurrengo urtian,eskola ikastekobiyen bitartianberaren erritikan,guztiz apartian.
8
Ala disponiturikjarri zian biyak,kartaz entenditzekoalkarren berriyak,formalidadiakinjartzeko egiyak.baña etziran lo egonamaren begiyak.
9
Alferrik izango diraaserre gurian,ez naute mudatukoeternidadian,esposatu nai nukekariño onianAntonio Mariaetortzen danian.
10
Ezin egon zan amaitz ori sufritzen,beriala asi zankartak detenitzenintenziyo aundiagozezkontza galdutzen;Juanitak alakoriketzuen pentsatzen.
11
Amaren maleziyakorreora Juan taAntonio illtzalaegiñ zuan karta:Juanitaren tristuramaitia, esan taengañatu du bestegezur bat esanda.
12
Amak esaten dio:
—Juanita neriaGaldu da diotenezAntonio Maria,nik billatuko dizutbeste bat obia,mayorazgo interes.askoren jabia.
13
—Ama, ez neri esanorrelakorikan,ez det nik besteganaamotiyorikan,ezin alegre leikenere barrenikankomenienzia onaegonagatikan.
14
—Utsi alde bateraorrelako lanak,ez ditut nik ikustenzu bezeIa damak,nai badituzu artuonra eta famakgiyatuko zaituzteaitak eta amak.
15
Denbora kunpliturikgalayak abiyanzer pasatu ote zanaren memoriyankartarik artu gabejuandan aspaldiyan,inozente sartu zanjayo zan erriyan.
16
Au da lendabizikoesan zenduana:—Zer da musikarekinonratzen dutena?—Markesaren alabakalian barrenaesposario zalaark biarzuena.
17
Desrnayaturík eginzuen ordu betegero nobiya eskeitz bi egiñ arte,inguratu zitzayonmakiriabat jende;bigarren ordurakoill da derrepente.
18
Gaba pasatu etaurrengo goizianentierrua zubenbigarren klasian,markesaren alabaguziyen atzian;¡zer pena izango zanarren biyotzian!
19
Penarikan lerturikAntonio ill zan,akonpañatu zuenJuanitak eleizan,naitasuna baziyonesan dedan gizan,gerostik etzuenosasunik izan.
20
Erremedia bazeisentimentu oribitarteko bat jarriJesus maitearioraziyo egiñazBírjiña Amarizeruan gerta dediñAntonio Mari..
21
Alkarren konpañianguk ere nai deguBirjiña, egiezuJaunari erregukristau guziyagatikbaldin albazendu,Iturrinok orreladesiatzen du.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
Senarrak emaztiari
1
Andrea zalea naiz nerezeta protxua nai berez,bikaña daukat ítxurez,oyek gogoan dauzkealanabil egunez ta gauezona bai abillidadez,asoikua da edadez,atso zartutakoa ez.
2
Matrimonio autziabakarrik naukat utzia;bizi biarko etzia,gizona morroi zarpa zarrakinandria galan jantzia,jai! au zer diferentzia,nork artu pazientzia.nik daukat penitentzia.
3
Andrea dabil tratuan,emanean da artuan,legorrian da portuan,bere bototik salduko lukesenarra iru kuartuanisla batera barkuanentregatzeko kontuanez da prezio altuan.
4
Ari zan Mari Aldarteparrandan gastatu arte,bizio txarrakin parte,etxea saldu, diruak urtu,orain guztiontzat kalte,andrea daukat alkate,errespetoa aparte,engañatuta naukate.
5
Ni nago morroi serbitzen,bastaren kargak berdintzengorputza asko nekatzenmaitea orla ibillitzeaez du legeak agintzen,asiagatik urdintzen,gazteak dio segitzennork daki nola dabiltzen.
6
Lenago ga be egonduakordatu naiz beranduezin gerade konpondumundu onetan suerte onikez da neretzat izandumutill zartuta ezkonduoraiñ andrea gallendugaztea bear omendu.
7
Badaukat korteiantea,alperra ta tunantea,pikaro balientea,gabetan iñor sentitu gabeirikitzeio atea,berak naiduen arteaatzegin da egotea,orlako borondatea.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
Eperraren kantaEperrak kantatzen dugoizian goizetanez asko fiyatzekomutillen izketan.Fiyetzen bazerademutillen izketaneroriko zeradearri labanetun.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
TxantxangorriyaArrese'tar Emeterio
1
Zuk dezun margo ber-bera duenosto geyenak lurreanzuatzetatik erori etabanazká soill daudenean,begiyak xabal-xabal jarrita,adar me baten gañeanegoten zera txantzangorriya,negarrez uda azkenean.
2
Ain txukun, apal eta geldiro
jarraitzen zera kantuan,non ernai beti zuri begiraegon arren bat onduan,naigabe «pranko» banatugatikkantari zauden orduan,iñoiz ez dizu ari zeralaantzik emango mokuan.
3
Papar txikí ta gorritxa bor-boilller egiteko zorianjardun-gai oso kupigarriazbeterik daukazunean,ainbeste negar..., eretsi xamur...azanpa guzik batean,ez dakit nola kabitzen díranzure kolko pollitean.
4
Aldizka «purruxt», ega motzean
uste gutxinez aurrearazaldurik an laister-bidetíkmalda gora loazela,gidari zintzo gertu bat izannai bazenduke bezela,gure alboan zabiltza betitxoriño maite-maitena.
5
Maite zaitugun ezkere nunbaitordañak-aurrez ematenote zabiltzan esan litekenegua sartu baño len.Ez ikarstu!, elurte gaiztoaundienak izan arrengure ondoan arkituko dazuretzako ainbat lurmen.
6
¡O, txori gaxo, sotil, pollita,biotz erien laguna,«txiruliuka» negar ugarieztiro dariyozunazu zera beti txantxangorriya,zu zera ¿iantxan-iztuna,alakose gauz maitagarti baterakusten diuzuna.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
ASTO GAXUA
1
Al ukullu ya no vuelvemi buen astua, no vuelve no,ya no brinca de poxacuando cabeza tocar alguno;arrayua suerte txarracon tripako miña poner hizo.
Biotzeko asto gaxua
malkos tiraba cuandc murió.
2
Y agora te hace dos añosjuxtu juxtuak ayer cumplióque las tripako miñasal pobre burro le agarrócon un arrantza fuerteuna noche me despertó.
Biotzeko...
3
Levantarme enseguiray al ukullu marché yo,con ojos de bixigu tristecomo hablando mirar hizoechaba unos suspiriyuasde muy adentro se le salió.
Biotzeko...
4
Estirar luego la patocomo arrikoskorra se endurecióy yo con mucha penale dije: Asto gaxua adiós.Hacer un abujero grandey tierra encimo le puse yo.
Biotzeko...
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
Ezkonduak eta ezkongai
1
Ezkonduak eta ezkongaiguztiyak ondo bizi nai,dirua degunían jai;fameliako buruzalíakontu geíago ere bai,len ardua eraten lasai,orain urrutitik usai,etxian nago andre zai.
2
Goizian dirua kontatzentabernarako prestatzenbazkari ona topatzen,kafia artu, kopa eranez,erariak fiñak jokatzen,ez det egiriak ukatzen,orain ezpañak nekatzentxardin ezurrak txupatzen.
3
Agindu zerbait kamiyogorputzak milla jeniyo,langilli danai au diyo,biziyuetan gertatu gera,zu zeralako meriyo,lengo diruak adiyo,non naitik zarpa jariyoeztu gezurrak baliyo.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
AMARDUNBaldin bada zeruanjaiten usokurnerikezin litzake oberikauxen bario an ere jan,¡a zer usaia zeruan!Ill bat lezake piztu,ezin ez ni sendatu!zer? Uste det aingeruakziradela gosetuakusokumez saletu.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
ArdoaMeajer
1
Ni naiz txit gauza gozoaEta pozkida osoa,Beltza naiz eta zuria,Illuna eta argia,Indarra det eta garboaEta izena det ardoa.
2
Noé gizona adítuaZedorren pensamentuaIzan zan gauza andiaIpintzen mastia,Zu zaitugu ardoaren autore¡O! zorioneko Noé!
3
Edari maitagarria,Tristearen gai irria,Dezu alaitze begia,Eta kentzen nai-gabía,mutuba ipintze kantariEta motela dantzari.
4
Ausi, atera, ebakia;Miña dala edo zauriaZendatzeko belarraKlareta ta nafarra,Moskatela edo Malaga,Edozein ardo ona bada.
5
Pasatzen du aste osoanAitzurtzen batek soroanNekaturikan guztiadariola izerdia,Laster legoke au galdurikEzbalu jayetan ardorik.
6
Jateko ez bada gogorikEta eziñ egin lorik,Eritasun obenEdo beste edoseñenZendatzeko balsamoaDa mats onaren zumoa.
7
Ardo gube ez da jalerik,Ez mezarik eta ez festarik,Bada au faltatu ezkeroEz da arkitzen geroBaizik naigabeko tristuraIlluntasuna ta mallura.
8
Barberu, mediku guztiakErremedio aundiakDituzte besterentzat,Baña bada berentzat,Piztutzeko aldan lenenaArdo zarrik dan onena.
9
Ardoa eranik neurrizBein illa pizten du berrizBaña bada asitzenBelaunak limuritzenEta irakiten buruban,Ez da gauza onik orduan.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
Orain bi milla urte igaru
Txirrita
1
Orain bi milla urte igarubezela ziran asiyakerromatarrak berendunairikgure zazpi probintziyak,garai artako abarka zunakziran jeniyoz biziyak,baziran penaz amildu etaberen ezurrak autsiyak,lastimosuak izandu ziranoyen orduko antsiyak.
2
Denbora artako gerrero zarrakziran gizon onraduakazíyuetan irabazitajazten zitukren graduak,irurogeita iau urtekuakbaza biltzan soldaduakorain bezela etzuen iñorengañatutzen diruak.Lekobide ta Osabal ziranKantabriako buruak.
3
Aitona oyek zer pensatu zutenazkeneko eriyotzian,ez genduen jakin izandupena daukat biyotzian,arrats guziyan otsan guardiyanegunaz erdi gozian,zenbat naigabe sufritu zutenErniyoko gurutzian,oyen orduko oraziyuakederrak izango ziran.
4
Gure izeben amen amonenosaben aiten aitonakemen fueruak defenditutzenibillitko gizonak,bertan batalla irabazitagero Erromara juanak,Otabianok galdu zitubenbere erriko lagunak,aundi gaistuak diran tokiyanpagatzen du txiki onak.
5
Arrosa baño zabalagokogure zazpi probintziyak,baratza eder bat bezela zeudnguziyak lorez jantziyak,lau Españian Morroi gaudenakiru an ditu Frantziyak,gizon gaisto bat dala mediyoondatu giñan guziyak,beste munduban ikusten badeteman biazkat graziyak.
6
Persegituak izandu gerajuandan zenbait urtianasko zabiltzan agindu nairikKantabriako partian,mantxa gabeko lore ederrakeztalirikan lur pianerrespetua guardatzen zuenLartaun emen zan artian,oraindikan ere denbora dagoberriro saya gaítían.
7
Geren sallari segi zayogunez bestatara mugitu,motiborikan asko badauzkatongi esan nai banitu,ni engañatzen ez baldin banitz,Euskal-erriyak badituKantabriaren izenik erenai ez dutenak aditu,zazpi senide aita batenakezín gerade unitu.
8
Zazpi senide alta batenakdanak euskaldun garbiyak,Tubal zarraren artaldetikanbanatutako ardiyak,beren aitona nungua zutenez dakitenak erdiyak,utzi ditzagun bire illunakbilladitzagun argiyak,beti betiko bere izenaizan .dezan Kantabriyak.
9
Beren idea beste gauzarikez dauzkatenak buruan,gaurko egunian alako askobaditugu ínguruan,esaten dute Kantabria onekbere jabia nor duankontra agiten asi zaizkigusetosuaren moduan,geren anayak ez dítugulaesan gentzake orduan.
10
Baldín egiyaz egiña badaaurreko zarren papera,zazpi probintzi euskerazkuakKantabritarrak gera,nere bíyotzak dakadan asmuabeti dijua papera.bide askotatik martxa zuzenikezín gentzake atera,onena zein dan ongi neurtutabildu gaitezen batera.
11
Zazpí seníde aita batenakegotia onen tristefortun'au da desgrazi batezbaño ez genduan ustemaitatzen dute etorri danabastaren gauzaren eske,egunen batez asarre samarikusi biar gaituzte,jakin dezaten bagerala guizena degun ainbeste.
12
Mundu onetan ezin bizi taez degu juan nai besteragezurra esanda ez dago andiketortzerik ostera,arrazoi gabe aman zigutenlege kontrako jazkera,gañera berriz kontrari dudegalduko dala ez eskera,gogor egite ezpazayoteoyentzat aña ez gera.
13
Kolka txarraren azpiyan daudentxito urrikalgarriyak,amarretatik bost iltzen dira tabeste bostak elbarriyak, .
pisti gaistuen bildurrez betigora begira jarriyak,indar gutxiko gorputza etasuspiriyuak larriyakkastigu onen mendián bizigera gaur Euskal-erriyak.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
ALBAITERUEN SALAN
Txirrita
Albaiteruen salandemoniñua artandemoniozko estroposo bategin nuben bertan,demoniñuak emen,demoniñuak an,demoniñuak nun naigorputzaren bueltan,demoniñuak sasoi zebillendemoniñuetan.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
GALTZAUNDI
1
Neri deritzan galtzaundi,apellidua det Goñi,Aldasoro izen goitiaderitzan neroni;illtzerikan ez nubenlenago pentsatzen,bañan oraingotikanez naiz eskapatzen,testamentua egiteranua ni len bai lennere porientiaklasatu ditezen.
Ta Galtzaundi,Ta Galtzaundi,apellidua det Goñi.
2
Aitaren, Semiaren,Espiritu Santuaren,Jaun zeruak lagun zaidalalan onetan neri arren;sentimentu bakarradaukat barrenen,alaba ipurtaundiautzitzia emen;orra neregatikanoyek nola dauden,Jaunak eraman nazalazerura len bai len.
Ta Galtzaundi...
3
Nere lengusu Pokotlinorinai diozkat bada utzi,nere eskatzeko estanteriabere jenero ta guzi;bañan ango kristolikez dezala autsi,bestela utziko dizkatguziak Ramos'i;egiten badiotejaun oni igesi,laister juango zaizkadamak Rodrigez'i.
Ta Galtzaundi...4
Ni illda gero emaztiapenaz illko balitzake,nere onduan enterratziaiñola albalitz nai nuke;eta gañian jarriletra bat aundiya:"Emen dago Galtzaundieta konpañiya";paz aundi bat artu zunTolosako erriyak,merkatu ziralakoordun erariyak.
Ta Galtzaundi...
5
Entierrua nai det egitianeri bigarren klasian,lau zapatarik eramatiagañera berriz aidian;jota nabarra juazEnpero kalian,sobrekama balkoitannaramatenian;Arremete zubiyanaizken aízkenianzagí bat ardo jarríkajaren gañían.
Ta Galtzaundi...
6
Ni oraindaño egin izanduditen testamentubak,gaur bestetatikan izango diraayek danak borratuaketa orain firrnatuere testiguak,oditu baituzutegaur nere kontubakisillik iduki arrennere sekretuak,Dametako iturriyaneran kuartillu bat.
Ta Galtzaundi...
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
KaikuNeure andrea, andre ona da,gobernu ona du... auzuan!artzen duelarik bere alabaMari kataIin altzuan.
Aizazu!— Zer nauzu?
—Gero're orrela munduan erebiak biziko gerare gu,baldin bazare kontentu,baldin bazare kontentu!Nik beti freskotxorik tabernakua,sototxuan daraukat ardo gozua,
ai, zer kontentu,ai, zer allegre,eskaintzen dauzut,neure maitia:
arrautzekuak eta Kaiku esnial (berriz)San Blas alderat nindoalarikMakiltxo baten gaiñean,Arantza beltz bat sartu. zitzautenUspela nuen oiñian!
Ai zazu!— Zer nauzu?
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
Baserritarrak
1
Baserritarrak gera guEzin gentzake ukatu, (bis)Baña kaletarrak bezin ongi (bis)soñua jotzen degu (bis).
2
Kalian dira bi gauzakNeri gustatzen zaidanak;Ardotxo txurí goxua etaOpill koxkor biguña.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
Mutill zarraren despeira
1
Dozena bat bertso berrigaztien konsolagarri,nene mingaña sano dan artenai nituzke jarri;begiratuaz elkarri,andrerik ezin ekarri,mutill zarren despeira zer danesango det zarri.
2
Egon zaitezte aditzenzartuta nola gabiltzen,gazte denboran ezkondu gabeerrex da gelditzen;ajiak zaizkit berritzenta indarrak urritzen,orain jarri naiz soldata gabeanaya serbitzen.
3
Anayak naukak mendían,koñatak aídamenian,gazte denbora akordatzen naízsasoya joanian,ez det gularik janíangau ta egu betí lanian,ondo egin da ezker gaixtuagero azkenian.
4
Iñor naí badu ikusi,nere líbrua ikasi,nekía pranko esker gaistuata alímentu gutxi;anaya daukat nagusi,índarrak juanak ígasi,ontaz aurrera oyen mendianbiarko det bízí.
5
Ezurrak zaizki gogortubelarriya oso gortu,modu ontan mutill zarrareninbíriya nork ditu?audrerik ez nuen artu,oraín anparo biartupraíle naitare ezín nítekekomentuan sartu.
6
Koñatak nauka arrotzaura emendík orruntza,anan egin da esker gaixtuata alimentu otza;soldata gabe morrontza,begiratua zorrotza.animosua ez dago mutíllzarraren biyotza.
7
Lenago erromeriyandama gaztien erdiyanjira ta buelta ibiltzen nitzanfanfarroikeriyan;orain tristura begiyan,nago estado urriyanpipa bat artu ortzian etasubaren guardiyan.
8
Orain galdu naiz ederkimerezi baña obeki,neskatxak ere ez dirate naiaterík iriki;badute milla aitzaki,gaztíaguak izakiistimaziyo txarra nola danmutill zarrak dakit.
9
Mutilla bere zarrianneskatxakin indarrianegun guztiyan oyen pardelaknere bizkarrian;gero illunabarrianistimaziyo txarrianibiltzen naute soñeko galtzakkendu biarrian.
10
Mutill zarraren pobrezaiñork ikusi nai eza,eskarmentua dubenik badakonsidera beza;auxen da nere bajeza,nork izango eztu pereza,illobentzat utzi biarrabere intaresa?
11
Nik dakadan ganantziyabadago zeñi utziya,bi alkandora, galtza pare bat,anayak auxiya;au da esperientziya,munduko diferentziya,mutill zarrari tokatzen zayoorlako jantziya.
12
Orra illoba gaztiak,mutill zarraren trastiak,irabizirik eztu izangooyekin sastriak;zimurtu zaizkit estiak,begiyak daukat tristiak,eskarmentua izan zazutenerekin bestiak.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
MUTILL GAZTIENTZAT
1
Iparragirre bozean beaitutbertso berriyak paratu,Guipuzkoako Euskal-erritanalbanitzake onratu;
asko ezkongai gaudegustakorikan gabeezin dutela topatu,
projimuari erakustiaesta izango pekatu.
2
Konsejutxo bat lendabizikoeskongai dauden oyentzat,esposatzia gauza pixubadala iriritutzentzat,
dote eta arriaeztubela balioamoriyo fiñarentzat,
zergatik izan bearko dubenill arteraño beretzat.
3
Neskatxa eder balientiakbaldin gustatzen bazaizuetorrizaitez Oyartzuneraemen billatukoituzu;
kale eta baserri,kolore zuri-gorri,ederrak franko badezu,
San Estebanez erromeriyanikusi nai badituzu.
4
Gustagarriyak oyen bentajakdirade klase askotan,ez errex arropatukoasi ezkero izketan;
eskojitutakoaoyen errespetuarelijiyoku gauzetan,
Jaungoikuaren bildur aundiaziyak dira gaztetan.
5
Errenteriyan dama oyekimaskotan det nik iyz eginperfeziyo ta umildadiakeman lezaka atsegin;
daude ikasirikangurasuetatikanez dezatela utz egin
nik ere ori egin nai nukebetiko galdu ez dedin.
6
Bire batian gertatzen badatapatutzeko fortuna,saludatzia gustatutzen zaitoyen egokitasuna:
aberats eta pobre,guztiyarentzat nobleigual da ez ezaguna,
orida gure Errelijiyuakerakusiten diguna.
7
Ostentaziyo batere gabeizketan dute graziyak,gorputza egoki pasua airosoloju gabeko jantziyak;
beti alegre daudetristurarikin gabeezaguerakin josiyak,
gizonak bezin aundiya dutelanian irabaziyak.
8
Elizan ere atenziyuazdeskubritutzen dan uaduda gabe ark adoratzen duguziyen soberanua;
aundiyak ta txikiyakkristobak geran guziyakontan eduki kontuba
realidadez ezku bidedingure remordimentuba.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
Betroi bati
Xenpelar
1
Milla zortzireun dairurogeita biyanbertso berrik jartzeranua Euskal Erriyan.Betroi bat erosi detErnaniñ periyan,ganantziya egingonuala ariyan,tristura begiyan,beti miseriyan,ez aren premiyannere fameliyan,Xenpelarrek dakizkiErrenderiyan.
2
Ostegun juandanianamabost Ernaniñbetroi baten tratubagenduben egiñ,Inaziyo saltzalleegostuna Permiñ,emeritzi eskutugeniyon eragiñ,sabelian du miñiñork ase eziñartuari muziñeztu mai edoziñatzetik beardituzazpi medeñiz.
3
Oñaindik gaztia daogeita sei urte,ernari omen dauzkabost illabete,nik ez diyot igartzenala esan dutegezurra baldin badaengañatu naute,ezurrak txit torpe,zañak dauzka fuertearagiya apartezeñek naidu merkezikiro baten trukaemango nuke
4
Orren arboletikandatorren loria,frutua konserbatzenpare gabia,alabatu nai diyotbere onoria,umatzen baldin bada¡ai zer poderia!orren koloria,beltza ta moria,juan zayo floria,lenago obia,nere fameliyarenondadoria.
5
Notizi txarrak diraorrentzat auzotik,besua ateriaurgun besotikeztula ta antziya,ukullo zulotik,desterratuko nukenik nere bototik,amarra lepotik,grilluz orpotik,makillaz ondotikjotzen det gogotik,eztiyo ajolarik,ezerengatik.
6
Buruba jarri zayolurrera begira,belarriyak zintzilik,¡ai zer segira!albaitero guziyakikaratzen dira,ark daukan iderabajatzen arida,irutatik bira,¡au nere perdida!nork naidu erdira,ba;a ez det emangoEuskal Errira
7
Begí bat itxua duadar biyak motzak,krixilluba díruriorren kokotzak,ikaratutzen gaitueztularen otzak,farra egíten duteElizatik ontzak,sano dauzka ortzak,agiña zorrotzak,tristura biotzak,dantzan dabill otzak,ez diyo onik egiñleku arrotzak.
8
Borroka dabillelajuan zaizka adarrak,eziñ sujetaturikbere indarrak,talentu onak dauzkagure betroi zarrak,lurrera botatzenduelbiyaren kargak,ganadu elbarrak,juntura igarrak,jendiaren parrakez dirade txarrak,burruntziya diruriorren bizkarrak.
9
Nere betroyak ez tuauko loalia,egunero naizikogi alía,alare ezin jasolepoko joalia,burua makurtuta.zerbaiten galdia,orren sandaliaez da debaldia,gauza on zalia,bizkotxo jalia,malezi asko duanarrantzalia.
10
Kara iguala duaurrian ta atzian,basurdia dirudizutik jartzian,konsuelo bat daukatnere biyotzian,bizirik aterakobalitz ilbeltzian,ori umatzianesnia etxian,gazta abatsian,gazura arratzian,belarrak gizendukodu mayatzian.
11
Urtiak juan etaajiak azaldu,daukanak obe zuenartu ez balu,etxetikan kanporaezin det bialdu,joka asten naiz bañolaister urrikaldu,aragiya galdu,larrua ona du,ezurra onradu,frantzesak nai badulaban kertenetakoobe det saldu.
12
Orra bertso berriyakXenpelarrek parajakin dezalanere euskara;ustez alabatu detbetroyaren kara,ukulluan eztulkapasatzen du gaba,sano du ijara,guziya tripara,au gure ikara,orlakua zara,desterratu nazazu,gezurra bada.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
GAZTE GERA GAZTE
1
Gazte gera gazteogeira urtetan,ez egon pentsaketajoaiteko armetan:goazen orobetankoraje andietan.
2
Amak etxen nigar,aita ere triste,etxean badituzteiru anai gazte,laguntza baduteni etorri arte.
3
Eldu gireneandenborak egiñik,bazterrak ikusirikfrantzesa jakiñik,ama, otoi ixilik!ez egin negarrik.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
Iya guriak eginduXenpelar
1
Iya guriak egíndubadegu zeñek agindu,ez oraindik umildu,alkarrengana bildu,igerra nai duben guziya...¡berari kendu biziya!
2
Okasíyua prestatzen,lotan daudenak esnatzenetzait nerí gustatzenmalíziyan jostatzeniñorekin ibiltzia,ark merezí du illtzia.
3
Gerraren billa gau t'egunetsayak arturik lagunarrazoi ote degunedo zer datorkigunasitzerako pensatufusillak nola dantzatu.
4
Ez naiz ni gerraren zalebaizik pakiaren alde,zeñek nai duen galdeberari tira alde,bala bat sartu buruanaspertuko da orduan.
5
Ulmidadean alkarrierrespetua ekarrilege eder bat jarribizi gaitezen garbiori deseo nuke nikixuri gabe odolik.
6
Gaitzak gerade umiltzeneta pakean unitzen,ez da errez íbiltzen,anayak alkar illtzen,zer dan entenditu gabeortan galduko gerade.
7
Gu gera iru probintzilengo legerik ez utzi,oyeri firme eutzínaíz anka bana autzi,jayoko dira berriyakgu gera Euskal-Erriyak.
8
Alabes eta bizkaino,gu gera gipuzkoaño,aítak il zíran baño,semeak oraindañolegea degu guardatu,letra zarrik ez ukatu.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
EGUNSENTIAR. Artola
1
Onen etorrera dabiotz pozgarriya,daguen denbora zeruazpia garbiya:izarrak joaten diragaldubaz argiya,gelditzen dalarik, batura illargiya,itxasora jetxiyaklo artuban iya.
2
Beren izkeran aguregiñaz Jaunaritxori txikiyak astendirade kantari;gaisuak ontan diranbitartean ari,indarrak laburtutaarratz illunari,jaioera ikustenzaio egunari.
3
Sortegiko aldeanazaltzen da ontanzillarrezko zinta batzerubaren mugangero ugariturikargitasuna an,balegobe bezelaurrutiya sutan,eguzkia sortzen damendiyaren puntan.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
ILLUNABARRA(Tomo I)R. Artola
1
Eguzkiya asten dajetxitzen, jetxitzen,dizdizera ederrazaiola gutxitzendiamantezko printzakzaizkanean galtzenurrezko bola batenitxuran da jartzen,eta geldi, geldi datxaspera sartzen.
2
Jiratzen. dan denboranitxaspe .aundirapaletako koloraguztiak an dira;ain pintura politakGoien jartzen dira,ustetzen da zerubaauspez dala jira,ezin azper litekeberari begira.
3
Sarri beltzez jantzirikzabalde guziyatxori txikiyen kantikez da aitzen iya,izarrez apaintzen dazerupe garbiyaeta bazter denarieramaz giya,azaltzen da goi-faroleder illargiya.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
Amerika'ra nuaSemeak
Amerika'ra nuanere borondatezemen baño obetoizateko ustez.Aspertuxia nagoemengo izatez,adios aita ta amaondo bizi bitez.
Aitak
Lenago're seme batba-dut Amerika'namarbat urte dirajon zala emendikan.Topatzen ba-dek iñoizaren astarnikanesayok aita bizidala oraindikan.
Seme zarra Arnerikalik aitari
Kafia artutzen detegunian bi aldiz,baita pasiatu'renai añian zaldiz,purua erre taosasuna berriz...Aita, au bizi modua........Donostiya'n ba-nitz.........
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
ERARI MAITAGARRIYAR. Artola
1
Erari maitagarriyazugatik daukat jarriyaargumentu bat larriya;indarra zera gorputzarentzatkentzen dezu egarriya,gauza istimagarriyabañan zauzkat igarriyazerala engañagarriya.
2
Nik zu nor ziñan ez nekineta gogor nizun ekin,fiyaturikan zurekin,istante batez egin zenduennai zenubena nerekin,biyok gera alkarrekin,kontuak ziran gurekin,ondoren nor zera jakin.Batek lezake esperoondotxo eran .ezkero,jarriko dubela ero,lotsagarri ta lotsarik gabeibilliko dala gero,korajetsu eta bero,non nai egiñaz aldero,modu txarrian biziro.
4
Indarra erariyak duezin litekena neurtu,gizona lezake aurtu;ustez tarnañan bein eran etaninduen oso moskortu,itzegin ezin ta gortu,bista zitzaidan laburtu,tratu on bat nuben artu.
5
Gustora eran banubenondoren pagatu nuben,deskalabratu ninduben:nere ondotik pasa zan batekgaldetu ziran zer nuben,ia min bat al nuben,nundikan sentitzen nuben,planta onen bat jo nuben.
6
Nai ezdubenak orditueta ondoren eritu,kontuz eraten aritu;erari klase guztiyak bereespirituak baditu,gure txintxurrak nai ditugustoz eraten baditu,naiz gero berak zatitu.
7
Mudatzen gaitu eranakmundu onetan geranak,pruebak daduzka emanak;jeriyo txarrak ondutzen ditubai ere gaistatu onak,aztu orduan esanak,eta egindako lanak,naiz geró darbutu danak.
8
Nere moduan beste bieranak sobra eranibueltaka ziran etori;altxatu nai ta ezin altxarikloitan zebiltzan igari,jarri ziran guri guri,kasik etziran agiri,eran baizuten ugari.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco(Tomo I)
Neska zar bat tentatzen.Txirrita
1
Dozena bat bertsonai nituzke jarrijayetan kantatzekoentretenigarri;nere publikatziaizango da zarrialabantzak emanazzenbait neska zarri.
2
Neska zar bat tentatzenasi naiz lenguan,izan ere alakopolita zeguan;umil eta seríyoitz egin genduán,baño gusto guziyakez dira munduan.
3
Izketan asi giñanbiyak gozo gozo,ezkontzeko mandatuegin diyot atzoleyotikan ujukaama ta bi atso:—Ez dek .arrapatukouste bezin mantso.
4
Ama preparatu .zaitasarrez betia,lenbiziko ujuba:—Zenbait dek dotia?oinbeste kostatakoalaba maitia,lastima izango dekiri ematia.
5
—Zere fameliyarierrespetoz eldu,inozente daudenakez ditezen galdu:diru truka alabanai zenduke saldu;lenago gustokorikez altzayo azaldu?
6
—Nere jakinduriyaari da atzetzenerrez dala uste duzenbaitek ezkontzen;promesa on bat egindaezpazera ontzen,lanak izango dirazurekin konpontzen.
7
Ez dezu sinistu naiegiya esandare;zintzua nai gendukepobria izandare;gure baztarra bañoobiak nun darealabari sasoyapixka bat juandare?
8
—Bere alabarentzatorrenbeste fama,nik ez det sinistatzenaiziak darama,zure baztarrian nikegitia lana,izan liteke bañaez det uste, ama.
9
—¿Ez aldala uste dekorren errespuestik?atarramentu onikmutill zarrak ez dik,nere alabak ez daukaezkontzeko kezkik,i ez bezelakuanai ezta dakazkik.
10
—Itz bat esan biar detnere borondatez,ez banau iñork lotzengrilluz edo katezezkontzeko ideakbanituan ustez,ardua maitatzen detandriaren partez.
11
—Mutill maliziosodeabruz betiaez dizut zabaldukogeyago atiabeñere etzaitut izandubiotzez maitia,ni gandik libre zeraor konpon zaitia.
12
Orra amabi bertsooraingo berriyakbere andregayaiTxirritak jarriyak,eman dizkit disgustoikaragarriyak,negar egin lezakenigatík arriyak.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco
(Tomo I)
Limosnatxo batP. Nemesio Otaño
1
Mutil koxkor bat itxu aurrekozubela aldamenian,gizon buru-soil bizar zuri batbi makuluren gañiankale-eskiñan ikusi nubengora ezin joanian.Ta bera nor zan jakin nayianinguratu nintzanian...limosnatxo bat eskatu ziranJainkuaren izenian.
2
Zerbait emanaz galdetu niyonaltzan modu onenian,jayotzatikan al zeukan alagaitzak artuba mendían.orantzun ziran: «ez. semia, ez;nik sasoya nubenianez nuben uste iritxitzeriknetara azkenían...aur limosna bat eskatutzen detJainkuaren izenían.»
3
Eta jarraitu zuben esanaz:«lengo gerrate denianni aurren xamar ibiltzen nintzanbeti edo geyenian,nekatu gabe aisa igoazaldapik luzienian;etzan burura asko etortzengu ala gabiltzanian...gero limosna eskatutzerikJainkuaren izenian.
4
Odolak bero eta buruaarrua daguenian;edozein moduz sartutzen da batalako itxumenian;atsekabe ta negar samiñakbadatoz ondoreniannola erabait batek biziyautzitzen ez dubenian...limosnatxo bat eskatu biarJainkuaren izenian.
5
Iñoiz pentsatzen nere artianni jarritzen naizeniangaur ere asko dirala joangolirakenak zuzenian,ez luke iñork sinistatukozer pena ematen diran.¡Ai! Orla nintzan ni ere sanota gazte nenguenian...gaur limosna bat eskatutzen detJainkuaren izenian.
6
¡Ai! Txorakeri asko egitenda zentzurik ez danian;sinista zazu ur au pasiadaukanaren esanian.Obiago da sasoi dan artesayatutzia lanian,negar egiñaz ibill gabegero denbora joanian...limosnatxo bat bildu eziñikJainkoaren izenian.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco
(Tomo I)
TxepetxaP. Nemesio Otaño
1
Askotan esan izandu dutegizon ikastun argiyak,nola pistiyak izan litezkengure erakuslariyak;erlia da bat aipatzen dana,o! zer lan arrigarriyakjartzen dituzten gure aurrian;onek eta txingurriyak!txepetxak berriz erakusten duainbeste nola aik biyak.
2
Euskal-lurreko txoriyetan dantxikitxuena da bera,gaztañ kolore bakarrekua,nai bada ez da ederra:begi argiyak, buru xanpalamoko tentia aurrena,gorputza motza, anka laburrakxaltokako íbillera;xalaparteko egalariyaeta kantari ergela.
3
Txotx batek aixa jasoko lukenola karga gutxi duan,bañan gustatxen zayo jartziaadar xendoxíaguan;amildu arren ez 1eike galdudakiyelako aguan;bañan arkitzen baldin bada ereburnízko aldamiyuan,iru-lau aldiz xanpatutzen duseguro ote daguan.
4
Udaberriyan lendabizikokabiya txepetxarenaazaldutzen da ta ezaguna,goroldiyozkua dena;arbol gerriyan, untza tartiandu lekurik maítena,ta gizon askok ikusitzianirixpirian daguena,esan oí dute: — Zer konfiantza,txori txar onek dubena!
5
Ta edozeñek esan lezakeberari begiratzian;arretarikan ez daukalaegin leyoken gaitzian;ez-idurikan ark kabiyaribeste zulua atzianegiten diyo, andik joatekoaurrerakua tapatzian;erakutsiyaz pentsa zegulanola atara sartzian.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco
(Tomo I)
BEGIYAK FARREZ FARREZ
1
Begiyak farrez, farrez,
biyotza negarrez,
alaxen juaten nintzan, maitea, zugandik, dolorez.
2
Ama, umiak neri
parian pasata
eztik agurrik egin, maitea,
burua jirata.
Ama, umia neri3
ez agur egiteko
¿zer palaziyo dauka, maltea,
zuri emateko?
4
ez da aizerik sartzen,Palaziyo eder bataitzaren gañian,ez da euririk sartzen, maitea,maitea, ez dabillenian;egiten eztunian.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco
(Tomo I)
IKUSTEN DUZU GOIZEANElizanburu
1
Ikusten duzu goizeanArgia asten denean,Menditxo baten gaineanEtxe txikitxo aitzin txuri bat—Lau aitz andiren artean?Iturritxo bat aldean,Txakur txuri bat atean,An bizi naiz ni pakean.
2
Nai ez den gazteluaMaite dut nik sor-lekuaAiten-aitek autatua;Etxetik kanpo zait idaritzen—Nonbait naizela galdua,Nola an bainaz sortua,An dut utziko mundua,Galtzen ez badut zentzua.
3
E.z da lurrean gizonikPrinzerik ez erregerikNi baino obeki denik;Badut andrea, badut semea,—Badut alaba ere nik.Osasun ona batetik,Ontasun aski bertzetik,Zer naiko dut bertzerik ?
4
Goizean asiz laneanArratza eldu deneanNagusi naiz maenean;Giristino bat ona dut—Nik emaztea artzean,Ez du bijili egunean,Sartuko uste gabeanTxingar ezur bat eltzean.
5
Etxean ditut nereakAkilo, aiztur, goldeak,Uztarri eta edeak;Jazko biaz, ditut oraino—Zoko guziak beteakNola iragan urteakEmaiten badu bertzeak,Ez gaitu iltzen goseak.
6
Landako ira beiak,Esnez anpatu ditiak,Aratxe eta ergiak,Bi idi andi kopeta zuri,Bizkar beltz, adar andiak.Zikiro bildots guriak,Auntzak eta ardiak,Nereak dire guziak.
7
Ez degu bear lurreanAise bizirik etseanUtzi laguna gabean;Yende-bearrak ez dute yotzen—Gure etxeko atean,Non ez duten mainean,Otuntzordua deneanLekua gure aldean.
8
Piarres nere semea,Naiz oraino gaztea,Da mutiko bat ernea;Goizean goizik bazken erdira—Badarama artaldea;Baitu nere egitea,Segituz nere bideaEz du galduko etxea.
9
Nere alaba. KatalinBere ameka urtekinOngi doa amarekin;Begiak ditu amak bezela—Zeru-zola bezain urdin:Oraingo itxurarekinUste dut denborarekinAndre on bat dion egin.
10
Nere emazte MariaEz da andre bat andia,Bainan emazte garbia;Musu batentzat etxean badut—Ni nai dudan guzia;Galdegiten dut graziaDudan bezela asiaAlabatzeko bizia.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo I)
Intxauspeko alaba dendaria
1
Intxauspeko alaba dendariagoizian goizik jostera jualia,nigarretan pasatzen du bidia,aprendiza da konsolazalia.
2
Zelian den izarrik ederrenaJin balekit argi egitera,Juan nainte maitiren ikustera,ene penen ari erraitera.
3
Mundu untan penarik gabetarikbizitzeko nik eztut perillik;maitatu dut ukunen eztudana,orrek beitereit biotzian pena.
4
—Maitatu duzia ukenen eztuzuna,orrek dereizia biotzian pena?mait'ezazu uken diokezunaeta juanen da zure biotz miña.
5
—Mertxikaren floriaren ederra!barnian dizu etxurra gogorra;gaztia nitz, bai eta loriusa,eztizut galtzen zure esperantza.
6
Adios-beraz, ene maitia, adios!Adios dereizut orai sekulakoz;ezkunt zíte plazer duzunareki,eta begira ene arrakuntruti?
7
—Zer ízanen da zure arrakuntria?zer aalda zure egin aala?Zerbait kasu nitan gertatzen badasujet berri bat zutan ízanen da.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco
(Tomo I)
Ardo kanta naparraArdan gorri naparra,ez edan neurri gabe,ibilli, arren, polikí,orain pensatu, ez gero,utzegiñak zuzendu.
a a a
Ardan gorri naparraneurriz dala su-garrageyegian da txarra,ardan gorri naparra.
e e e
Ez edan neurri gabe¿Nola izan zeure jabeurdalla egiñik labe?ez eran neurrik gabe.
iii
Ibilli, arren, poliki,naiz andia ta naiz txikibegiak ondo iriki,ibilli, arren, poliki:ooo
Orain pensatu, ez gero,geyegi ez jarri bero,gizon zeran ezkero,orain pensatu, ez gerouuuUtsegiñak zuzendu,Jainkoaz gogoratu,alkar ondo maitatu;utsegiñak zuzendu.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco
(Tomo I)
DOMINGO KANPAÑABilintxMando baten gañianDomingo Kanpaña,Ez dijoa utsikanMando orren gaña,Azpiyan dijoanaMandoa da, bañaGañekoa ere, badaAzpikoa aña,¡Mando baten gañianBestea, alajaña!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco
(Tomo I)
Zaldi baten bizitzaBilintx
1
Orra sei bertso kale-garbitzalleari,zeña bere izenezdan Joxe Mari:erreza lezazkikeiru Ave Mari,indarra etortzekozaldi zuriari,animali oriurruki zait neri,falta du ugari,egoteko guri,kartoyakin egíñadala diruri.
2
Goizero biar diyo,eraso lanari,zikiñak bildu arteerri danari,berriz ere obetobizi ez danarinabarmenduko zaizkaezurrak ugari;ez naiz txantxaz ari,eta Joxe Marizaldi gaixoarinai aña janarieman zayozu, eajartzen da lodi.
3
Dago eskeletuenitxura arturikdiña jan ezak daukaorrela galdurik!¿Nola ez da egongooso argaldur ik,irukitzen baduteaskotan baraurik?Zaldi orri nikez det esperorikezer ikusterikezurrak besterikez du beintzat ízangoodol golperik.
4
Lanan sobra du bañanjanaria falta,urrikigarria dadakarren planta:gaixoak ez lezakeluzaro aguanta,flakiarekin ezinmugitu du anka,pentzu gutxi jan takalean jiraka,gaizki bizí da taindarrik ez daka,ezin karriatu dukarro bat kaka.
5
Munduan ez litekezaldirík arkítuduenik orrek añapena sufritu;biotzik gogorrenalezake kupitu,ez du zartzera txarragaixoak atxitu,pausua nagítu,ezin du mugitu,zaldi orrek dituzazpi espiritu,bestela bízirikanezin gelditu.
6
Gisagasoaz danakpena artzazute,baldin biotz biguñakbadítuzute;asi zan egunetiketa orain arte.serbitzuba egin duerrian bastanteigande ta astejayarekin nastemakiña bat urtepasa dizkizute,orain erretiruamerezi luke.ZALDIAREN ERIOTZAIndarra zekan artezikiña karrayoeragiten ziotenmakiñabat sayo,¡bañan miñez jarri da!¡Indarra juan zayo!¡nekearen paguabalaz eman zayo!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco
(Tomo I)
POTAJIARENABilintx
Egunaren izena1
Ez dakit nola zan,Bañan señalagarriPartidu bat bazanPillotan jokatzekoOyartzungo plazan.Nai det nere ordukoGertaera esanUrrengoan beste batEskarmenta dezan.
2
Partiduba jokatzenBukatu zanian,Ostatura joan nintzanZuzen zuzenian,Mayera jana ekartzenAsi ziranian,Apaiz bat serbitzen zanAurren.aurrenian,¡Sartu zan makiñabatArren barrenian!
3
Nere ditxa guziakBadute ajia,Nozki naiz: JaungoikoakAstutzat lajia,Gosiak egin nubenAngo biajiaKulna zuben arentzatDaukat korajia,¡Apaiz batek jan zuenNere potajia!
4
Zintzur ona zubelaOndo siñaliak,Ernan zituben apaizBaberrun zaliak,Dozenaka tragatzenZituben aliak,Maskatu ere gabeiTripazai jaliak,Alako aisa nolaAntxut baliak.
5
Tragatutzen zitubenIgar ta eseak,Ez ziran arren diñaZetozen klaseak,Agertu ordukozeuzkanTripara paseak,Kortesiya gabekoTxapela luzeak,Arrek naikua jan taNi berriz goseak.
6
Gerostik ostutubanSartu ordurako,Galdea egin gabeEz det nik faltako,Egun artako apaizaOtedan arako;Ez apaiz jaun guziakBerdiñ diralako,Baizik batek bildurraSartu ziralako.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAKCancionero popular vasco
(Tomo I)
Juana Bixenta OiabeBilintx
1
J. B.-Nagusi jauna, auxen da lana;
amak bigaltzen nau bedorrenganaN. J.-¡Ai bigalduke bazinduke maíz!
Zu ikusita konsolatzen naiz.
sinista zazu.
¡oso zoraturikan naukazu!¿orren pollita nola zera zu.?
2
J. B.-Amak esan dit, etxeko errenta
pagatzeko dirurik ez zuben ta,ia egingo aldiyon mesereillabetían geyenaz ere
itxoditia;
baña zierto dala ematiapasa baña len illabetia.
3
N. J.-Logratutzia errez alare,naiz ori ta beste zer nai gauzareseguru dala, esan amari,zu baldin bazatoz mandatari.
Dudarik gabe,
nene borondatiaren jabezu zera, Juana Bíxenta Olabe.
4
J. B.-Beraz, bertatik nua etxera
N. J.- Ez zuazela,poz aundi bat amari ematera.Orain, ariyo, nagusi jauna,presaka juan bíat amagana.portatu zaite nik nai bezela:gaur etxera juan ez zaitezela.
5
Zuben etxia dago urruti,birian zerta gerta izan bildurtibada iya pasa da eguna,arratsa berriz dator illuna.
Orain juatia
txartzat iduki, nere maitia;gaur emen bertan gera zaitia.
6
Ez juan etxera, bine oyetangabaz, bakarrik eta illunpetan,kontura erori zaitia zu:gabaz illunpian juan biazu
peligro aundiz,
eta obe dezu eun aldizbiyar goizian juan egun argiz.
7
J. B.-Ezetz etsiya egon liteke;
ni emen delditu ezin niteke,amak espero nau gaberako,eta ark espero naubelako
juan bíar det nik,
alaba ikusi gabetanikamak izango ez luke onik.
8
N. J.-Emen zuretzat díra parako
jaki txit gozuan afaiterako,erariya berriz Jaungoikoailla piztutzeko modukoa;
ardo onduba,
ontzen urtietan egonduba,Malagatikan da bíalduba.
9
J. B.-Jauna berorrek, bañan alferrik,
badaki armatzen lazo ederrik,lazua eiz bage gera dedin,nere etxian ditut egin
afaldu ta lo,
nayago ditut ango bi talota ez ernengo milla erregalo.
10
N. J.-Biyotz nereko dama polita;
azmoz muda zaite, auxen tori ta,amasei duroko urre fiña,sendatu nai zazu nere miña.
J. B.-Ez jauna, ez, ez;merezi bezin kopeta beltzezesango diot ezetz ta ezetz.
11
N. J.-Gañera berríz, Juana Bixenta,
utziko dizutet etxeko errenta;kito zor dirazuten guziyakunplitzen banazu kutiziya.
J. B.- ¡Loiza gogorra!
sufritzen dago gaur nere onra;penaz malkuak darízkit... ¡orra!
12
N. J.-Nik ditut kulpak, ez egin negar,
orlakorik ez nizun esan biar,animan sentitzen det miñazuri ofensa ori egiña.
¡Maldiziyua!
ez dakit nun neuka nere juiziyuaeskatzen.dizut barkaziyua.
13
J. B.-Barkaziyua du ta eskatu,
nere biotz onak ezin ukatu,erakutsi ditalako, Jauna,
gaitza egiñaren damutasuna,
konforme nago,
ez eginta ofensa geyago,gaurkua oso astutzat dago.
14
N. J.-¿Berriz egin nik zuri ofensa?arren orlakorik ez bada pensa,zauzkatik neskatxa fiñ batetzateta gusto aundiz emaztetzat
artuko zaitu,
biyotzetikan esaten dizutzuretzat ona baderizkizut.
15
J. B.-Ori egiyaz baldin badiyo
neregana egon liteke fiyo,bañan usatubaz kortesiyaama neríari lizenziya
eska bezayo.
N. J.-Ori gustora egingo zayo;
biyar goizian juango natzayo
16
J. B.-Banua orain.
— Atoz onuntza,
lirerako artu zazu laguntza.Adí zazu, morroi Joxe Joakin:etxera farolan argiyakin,
aingeru oni
gaur zuk laguntzia da komenikezketan egon ez nariyen ni.
17
M.—Aingent ari lagundu eta
orra jauna, egiñ ostera buelta.Birian bai bildurtxo zan berabañan aliegatuta etxera
kontentu zegon,
orain kezketan ez du ezer egonoyera juan, ta pasatu gabon.
18
Eldu zanian urrengo goizanagusiyak zuben kunplitu itza.Juan zitzayon amari etxeraandretzat alaba eskatzera.
Amak txit firme,
artuta gero milla informe,gelditu ziran biyak konforme.
19
Andik zortzíbat eguneraedo amar ziran ez dakit bada...ez, amar ezin zitezken izan...andik zortzi egunera elizan
ezkondu ziran.
ezkondu ta etxera segiran.¡Jendia franko bazuten jiran!
20
Bost illabete edo sei ontanez dirade beti egondu lotan.Eman dute zenbait jira-bira,eta gozatutzen bizi dira
dítxak ausarki
obeto ezin litezke arki:espero duten aurtxo bat aurkí.
21
Dama gaztiak, ez egon lotan,begira zaitezte ispillu ontangustatu ta ¡birtute ederra!andretzat artu bere maisterra
du nagusiyak,
orla irabaztera graziyaksaya zaitezte beste guziyak.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
DONOSTIYAKO IRU DAMATXO
1
Donostiyako iru damatxoErrenteriyan dendari,josten ere badakite bañaardua erten obeki;eta kriskitin, kraskitin,arrosa krabelin,ardua eraten obeki.
2
Donostiyako Gaztelugekosagarduaren gozua,antxen eraten ari nitzalaautsi zizaidan basua;eta kriskitin, kraskitin,arrosa krabelin,basu kristalezkua.
3
Donostiyako iru damatxoirurak gona gorriak,sartutzen dira tabernara tairtezen dira ordiak;eta kriskitin, kraskitin,arrosa krabelin,irtetzen dira ordiak.
4
Donostiyako iru damatxoegin omendute apostu,zeñek ardo geyago erandazein gutxiago moskortu;eta kriskitin, kraskitin,arrosa krabelin,zein gutxiago moskortu.
5
Donostiyako iru damatxoErrenteriko kalian,egunez oso triste ibillibañan dantzatu gabian;eta kriskitin, kraskitin,arrosa krabelin,bañan dantzatu gabian.
6
Donostiyako neskatxatxuakkalera nai dutenian:—ama piperrik ez dago etabanua salto batian;eta kriskitin, kraskitin,arrosa krabelin,irtetzen dira orriyak.
7
Donostiyako neskatxatxuakmandatuen aitzekiyan,mutillarekin egoten dirakalian jolaskeriyan;eta kriskitin, kraskitin,arrosa krabelin,pozez algara aundiyan.
8
Donostiarrak ekarri duteGetariyatik akerra,kanpan tornan ipiñi dute,Aita santutzat dutela;eta kriskitin, kraskitin,arrosa krabelin.Aita santutzat dutela.
9
Donostiako arrantzaliakdira txit gizon bapuak,Gaztelupeko sagarduakinegiten ongi traguak;eta kriskitin, kraskitin,arrosa krabelin,maiz bustirikan abuak.
10
Arrosatxoak bost osto ditukrabelintxuak amabi,Mari Joxepa nai duben orrekeska biotza amari;eta kriskitin, kraskitin,arrosa krabelin,eska biotza amari.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
EZ DAGO ARROSARIKANEz dago arrosarikanarantzarik gabe, (bis)ez amoriorik, neure maitia,penarikan gabe ¡ai! ¡ai!Biyotz bakarra daukat,¡ai milla banitu!,milla zeuretzat, neure maitia,emango nizkitzu ¡ai! ¡ai!Neure rnaite politanola zera bizi;zortzi egun onetan, neure maitiaetzaizut ikusi ¡ai! ¡ai!Uste det zabiltzalani gandik igesi;¡ez didazu ematen, neure maitiaatzekabe gutxi! ¡ai! ¡ai!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
ARBOLA BATF. Arrese Beitia
1
Arbola bat zan ParadisioanJaunak apropos jarria,Mundo guztiak arto egionLotsa ta itzal andia,Bere azpian bizitea zanAita Adanen gloria,Andik kanpora zer topau eban¿Ezpada negargarria?
2
Arbola santo aren azpianBizi zan Zeruan legez,Euskazalako atsegin danakEta nekerik baperez¡Ai begiratu baleutsa betiLotsa on eta itzalezMundua etzan gaur aurkitukoOnenbeste atsekabez.
3
Arbola bat zan Bizkayan bereNeure anaya laztanak,Zeiñen azpian, pozez beterikEgoten ziran asabak,Kerispe zabal artan jarririkEginda euren Batzarrak,Bustarri baga, nasai ta libre,Bizi ziran bizkaitarrak.
4
Bere azpian umildu ziranErrege Gaztelakoak,Eta lekurik ez oben izanSekula barriz moroak;Atzera gura badogu izanLibre len giñan lakoak,Itxi daiguzan erdaldunentzatErdaldun diran kontuak.
5
Astu daiguzan geure arteanIzan diran aserraek,Izan gaitean anaya etaEuzkaldun zintzo garbiak;Betor guraso zarren fedea,Betoz esaben legeak,Bere negarrek leortu daizanNi jayo nintzan Erriak.
6
¡O neure Erri maite maitea!Zakustaz triste negarrez,Zure alabak euren buruakBeltzez estaldu dituez,Trentza mardoak tiraka atera.Ta sutara bota dabez,Gaur euskaldunak dirala orrekEzin ezagutu leikez.
7
Isildu ziran neskatxen kantak,Mututu artzaiñ txistuak,Zelai zabal ta jolas-lekuakGaur dira basamortuak:Arroak beera itxasoruntzaDoaizan errekatxoak,Gau eta egun txilioz dagoz¡Ai gara gazelakoak!
8
Bakarrik dakust pozgarritxo batEuskaldun amen fedea,Benturaz oneok bigundu leikeJaugoikozko aserrea,Eta zerutik jatxi berriroGaldu zan libertadea,Mundua rnundu bizi dakigunGernikako Arbola.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
PELLO JOXEPE
1
Pello Joxepe tabernan dalaaurra jayo da Larraulen,etxera juan da esan omendu :
—Ez da neria izanez
bere ama topa dezalaaur orrek aita zein duben
2
—¡Au pena ta pesadunbria!senarrak aurra ukatu,aurra onentzat beste jaberik
—ezin liteke topatu;
Pello Joxepe, biyotz neria,aurr'orrek aita zu zaitu.
3
Fortunatua nitzala bañoni naiz fortuna gabia,agure batek eraman ditu
umia eta andria,
aurra beria bazuben ereandria nuben neria.
4
Joxe Agustin, nere biyotza,arreri aditu nazazu,beti orrela egonda ere
neke aundiya daukazu;
askoz obeto izango zeraarren ezkondu biezu.
5
Pello Joxepe, nere biyotza,zor dizut milla graziya;siraskatikan etortz.en alda
donzellatasun guziya,
ni igualian nayago nukeamak maitetxo aziya.
Bonapartian serbitzen dauzkat6iru anayak Londres'enaren senide zazpi leguan
gobernadore banitzen;
dontzellatasuna zertarako dannonbait etzaitut aditzen.
7
Nere etxian bi ollo dirabatek daduka kiyua,ollarra berriz kukurruka
kantora gora dijua;
jaunak orra despedida taasko da dibersiyua.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
MENDIAN ZOIN DEN EDER
1
Mendicn zoin den eder eper ezartgo gorri,Ez da bear fidatu itxur'eder orri;Ene maiteak ere bertzeak iduri,Neri itz'eman eta gibelat iltzuli.
2
Ene bictza duzu zu ganat erori (berriz)Eta zurea aldiz arria irudi;Ene begi gaitxoak nigarrez itxurri.
3
Airea zaar eta kantorea berri:Ene maite pollita zira txarmegarri;Kolore txuri-gorria rosa iduriMundurat jina zira ere iargarri.
4
Eldu naiz zure ganat, arrosa ederraEzin bertze untarik nezazun atera,Txangrin untan iltzeko banindu malurraBotizean ziruke batiko nigarra.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
LILI BAT IKUSI DUT
1
Lili bat. ikusi dut baratze bateanDeseratzen bainuke nere saetsean;Lorea ez du galtzen, udan ez neguan,Aren parerik ez da bertse bat rnunduban!
2
Deliberatu nuen gau batez joaitera,Lili arraro aren eskurat artzera,Ez bainuen pensatzen beiratzen zutela!...Gau artan uste nuen, an geltzen nintzela!
3
Exenplu bat nai dut eman guzieriEta partikularzki jende gazteeri:Gauaz ibiltzen dena ez da zuur ari;Ni begiraturen naiz, eskerrak Jaunari!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
AMODIOZKO SOLASAK
1
Ene maitia barda nun zinen
Nik bortañua joitian,
Buruyan min ere nuyen eta
Dudarik gabe oian (berriz).
2
Barda arratsian ometsetarik
Biotz bat entzun dut txarmantik
Eztitasunez betia baitzen.
Arren parerik ez beitzen (berriz).
3
Eztitasuna gauza ederra
Nork nezake ni kondena,
Gauaz loale egunaz ere
Errepausurik batere (berriz).
4
Txarmagarria lo ziradia,
Eztitasunez betia,
Lo baitzirade iratzar zite.
Eiziradia loz ase (berriz).
5
Arboletan den edarrena da
Oian beltzean pagoa
Itzak ederrak ditutzu, bainan
Bertzetan duzu gogoa (berriz).
6
Nik zure ganik despegitzia
Iduritzen zaut iltzia,
Iltzen ez baniz .biurtuko niz
Indazu bi pot, moitia (berriz).
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
IRUTEN ARI NUZUIruten ari nuzu,Kilua gerrian (berriz.)Ardura dudalarik (berriz.)Nigarra berrian.Nigar egiten duzuOi suspirarekin! (berriz.)Kontsolaturen zira (berriz.)Oi denborarekin!Ezkon-miña dutalaZuk omen diozu (berriz.)Ez dut amore miñik (berriz.)Gezurra diozu.Ezkon-milia dutenakseiñale dirade (berriz.)Matel ezurrak idor (berriz.)Koloreak berde!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
ZERBAIT ESAN EZKEROZerbait esan ezkeroberiala disputa;zertan jarritzen zeraola zapuztuta;nik eramango zaitutkabitik ostuta,etxian jostatzekoeguak moztuta.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
GAUBEZ GAUBEZGaubez gaubezgaubezko ibillerakez diradeez dirade onakberriz erelaburtuko zaizkizuaurretikanaurretikan gonak.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
IDUZKI DENEAN
1
Iduzki deneon, zoin den eder itzolaMoitia mintzo zira plazer duzun bezala;
Egiten duzula
Milla disimula
Iñorant zirela,
Erraiten duzula
Bertzetaik naizela,
Falsuki mintzo zira.
2
Zazpi urtez beti jarreiki zait ondotikErraiten zaundula ez dut bertze maiterik
Itzer fidaturik
Nago tronpaturik
Gaixoa tristerik,
Ez dut eiten loirik,
Ez jan edan onik,
Maitia zuregaitik.
3
¡0i! ene maitia, nik ere zure gaitik,Pasatzen dizut nik zenbait sabeleko min
Ezkonduz zurekin
Samur aita amekin
Bear nindeite jin,
Ez dakit zer egin
Ez eta nola jin,
Ni neure etxekoekin.
4
¡Oi! ene maitia, nun duz'izpirituiaFediaren jabe, aita deraukazuia;
Atxikazu fedia
Malta bertutia
Libra kontzientzia,
Munduko bizia
Labur da maitia
Ez zaitela kanbia.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
TXORI IRRUSIÑOLA
1
Txori errusiñola udan da kantariZeren ordian baitu kanpuan janari;Neguan ezta ageri, balinban ezta eri
Udan jin baledi,
Konsola nainin ni.
2
Txori errusiñola orore geien,Bestek beño obeki ark beitu kantatzen;Arek du ingañatzen mundia bai fronpatzen
Bera eztut ikusten
Bol boza entzuten.
3
Botz aren entzun erraturik nago;Ni ari ullant eta ura urrunago;Jarraiki ninkirio bizia gai artino;
Aspaldi ondian
Desio ori nian.
4
Txoria zuñen eijer kantuz oienian!Niaurek entzun dizut igora gauanEia! guazen, maitia, bidiak ikustera;
Entzuten baduzu,
Txarmaturen zutu.
5
Amak utzi nundizun bedats azkenian;Geroztik nobilazu egalez airian;Gaiak urtuki nundizun sasiño batetara
An uzun txededa,
Oi! ene malurra!
6
Txoria, zaude ixillik, ez egin kanturik:Txoria, zaude ixillik, ez egin kanturik:Eztuzu profeiturik ni ola penaturik,
Ez eta plazerik
Ni tunban zarturik.
7
Bortiak txuri dira elur dienian,Soslak ere ulun osto dienian,Ala ni molerusa zeren an sartu níntzan
Jun banintz'aitzian
ltzulitzen nintzan.
8
Txoría, zaude ixillik, ez egin negarrik:Zer profeitu dukezu ola samindurik?Nik eramonen zutut txedera latxaturik
Oiko bortutik
Ororen gañetik.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
ARDO ON ONTARIKJ. P. P.
1
Ardo on ontarik
Basua beterik
Lagun dezagun edan :
Gure txangriñak eta inketurak
Ito ditzagun ontan.
Zer naiduk arnodiotik?
Ar penak maiz baitik ondotik
Baña ardo onak
Gure biotzat
Alegratzen dit (bis)„,
2
To lagun, sinesnezak,Andriak aparte utzizak
Libertadia
Eta pakea
Preferitzak,
Kendutzak betikoz Benus,
Eta ar laguntzat Bakus,
Promes deyat
Bizi on bat
Orrela segituz (bis).
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
GAZTETASUNABAIÑERABILLA
1
Gaztetasuna baiñerabilla
Airian ainara bezela,
Gabak igaiten ditut ardura
Egunak balira bezela.
0i, oi! Ardura noala maitia gana!
2
Maite nauzula zuk erraitiaz
Ni ez niz alegeratzen,
Baizikan ere nere biotza
Dautazu arrats illuntzen,
0i, oi! Zeren ez nuzuz bein uzten!
3
Maitetasunik nik badudala
Ez zerauzu ba iduri?
Itsaso dena igaran niro
Zuregatikan igeri,
Oi, oi ! Zirelakotz ain txoragarri !
4
Txoragarria ni baniz ere,
Ez nintake izan zure;
Nitaz atsegin duten bertzetik
Lurrean anitz baitire,
Oi, oi ! Jainkoaz otoi urrun zaite!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
USO TXURIYA
1
Uso txuriya aideanederragoria mayeanzure parerik ez du arkitzenEspañia guziyanez eta ez Frantziyanguzkiyaren azpiyan (bis).
2
Uso txuriya errazunora juaten zera zu,Españiako portu guziyanelurrak betiak dituzugaurko zure ostatugure etxian badezu (bis).
3
Uso txuriya agertu zaiguFrantziago mugatiklumatxoren bat falta duegotxo biren erditik,luma uraxen falta ez baluez du munduan parerik (bis).
4
Ez nau izutzen elurrakez eta gabaren illunakmaitiagatik pasa nezakegauba eta egunakgauba eta egunakez emuetan aldenak (bis).
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
IRIYARENA
1
Sekulan ezta sartu izandudonostiarrik zerubannunbait etzuten meriturikanirabazitzen munduan,gaxuarentzat Jaungoikoarenjustiziya dan moduankondenaturik arkitzen ziranayek danak infernuan.
2
Beinbat San Pedro bultzaturikanzeruetara sartu zan,ta beriala presa guziyanjende tartian gorde zan:San Pedro berriz billa zebillennunbait azaltze ote zan:alegin franko egiñagatikiñundik ageri etzan.
3
Orduan Pedro Jaunarenganalarri juantzan beriala,eta esan zion donostiarrazeruetan sartu zalajende tartian eskutatutaeziñ billatu zubela,infernurako destinatubaanima ura zeguela.
4
Jaunak Pedrori modu onetaneman ziyon errespuesta:—Donostiarra izan ezkerobillatzen txit gaitza ezta,Iriyarena danboliriakinjotzen astia da basta,pozik saltoka egingo diyozeruan dalako festa.
5
Iriyarena danboliñakinjotzen ziranian asi,donostiarra danen artiansaltoka zuten ikusi;San Pedro berriz arren ondorenegiñ baño len igesiarrapatuta zeruetatikinfernura zuten jatxi.
6
Berialaxe an sartu zutenbere lagunen ondoan.Donostiako kontu guztiyakgogoratutzen orduan,demoniyuak ikusirikanpozturik galdetu zun:Aber benetan ote ziradenkarnabalak infernuan.
7
Geroztik beti an arkitzen dainfernuban penatzen,bere zeruko pasadizuaerritarrari kontatzen,alaxen diro.—Berriro banitzni berri orla gertatzenIriyarena jugatikanenaiz asiko saltatzen.
8
Deabru ayek beren konturadonostiarra arturikzulo batera an bota zutenkate gogorrez loturik,toki artako berotasunezbiziro egarriturik,galdetu zuan:—Ez alda emeniñun sagardoterik?
9
Orain asitzen diralakoDonostiyako erriyademoniyuak ornen daukateberebiziko larriabildurturikan lengoko zarraez dala naiko aundiyata egitea pentsatu dutebeste infernua berriya.
10
Baldin geyegi itzegin badit,jaunak ez arritu,utz egiñikan baldin badago,biar nazute barkatu,donostiarra gaizki nai etaez dizut bertsuak sortu,baizik oyekin karnabaletanroma naigendun pasatu.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
MARIAElizanburu
1
Bertzek erran baitute nik baiño len:"ainitz aditu dela anitz ikasten"uste dut on den,nik, dakidan bezala guziek arrenjakin dezaten,beraz aipa dezagun Maria nor den.
2
Aztal biribil eta zangar ertsia;eskuaren berteko zango biatiki tikia,golko bat aberatsa, lerden gerria,eme begia;nolako panpina den orra Maria!
3
Erle bat da Maria etxe barnean,eta landan orobat ari laneanbear denean;apaintzeko polliki bein astean,noiz? Igandean,uztai bearrik ez du soinaren pean.
4
Solas alegera bat erranagatikirri freskorik baizen ez dut izan nikMaria ganik;adizkidekin ez du anditasunik;bainan argatik!ez erran Mariari solas ariñik!
5
Mariak baratzean bodu berea,udan eta neguan lorez beteaerrek'artea;beren loren artean erdi-gordea,gatxo maltea,bera da pollitena ango lorea!
6
Mariak balinbadu moltsa oriamerkatura juateko badu saskiatxuri-txuria,arroltze bu dozena, oilasko bia,salduz guztia,zertako den aberatz orra Maria!
7
Jendek erranagatik al eta ola,Maria batzuetan ez jakin nolagoibel dagola,bertzetan nigartxo bat ja usten zaiolazer zaio otxola?baluke nai balu aise kontsola!
8
lgondetan Mario ziñez panpiña;zapata txabelekin soin motx urdiñaberak egiña,elizako bideon, ariñ-ariña.Milla sorgiñaerrege baldin banitz zer erregiña!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
TXARMANGARRIA
1
Txarmangarria zareEder eta gazte,Ene biotzak ez duZu bertzerik maiteBertze zenbait bezelaOte zira libre...Zurekin ezkontzeakDudarik ez nuke.
2
Txuri gorriak ziraArrosa bezala;Profetak ere diraMintzo ola ola.Araberan bazinuGorputza orrela,Iduriko zinuen...Zeruko izarra.
3
Oi maitea, zatozkit,Plazer duzunean,Iñork ikusi gabe,Illun-nabarrean;Lagun bat badukezuJoaiteko bideanArrek jarriko zaitutTrankil biotzean.
4
Plazer eginen duzuIxiltzen bazira,Aur iñorantak olaTronpatzen baitira;Ez enetzat onaOlako segida...Bertzalde zure baitanEz naiteke fida!
5
Adios beraz orai,Ene arraroa,Ori dela medioErritik banoa;Biotza triste etaPetxuan gogoa,Beti jarreikiren zaitZur'amodioa.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
TXORIÑUAK KAIOLAN
1
Txoriñuak kaiolanTristerik du kantatzen,Dialarikan zer jan, zer edankanpua du desiratzen,
Zeren, zeren
Libertadia zuiñen eder den!
2
Ik, kanpoko txoriaSo'giok kaiolari;Al balin baediArtarik begir'adi
Zeren, zeren
Libertadia zuiñen eder den!
3
Barda amets egin ditMaitia ikusirik;Ikus eta ezin mintzaEsta pena andiaEta ezin bestia?Desiratzen nuke iltera!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
ANDREGEYAGibert
1
Gauerdi da erriko oroneannion ez da argirik lurreanez ditake mendian adi deusik,aizearen arrabotsa baisik.
2
Yautsia da loa begietarat;txoil alere neskatxa gazte bat,bere leioan, gau ura bezen triste,atzarria dago orai arte.
3
Zazpi urtez bete dire yadanik,yoonez geroz baitea erritik,eta una urte bat Mariariez diola berririk egorri.
4
Idartean loea laster isten:tristetzian Maria iratzen;ezpainetan ia il zayo irria;batea du nigarrez begia.
5
Urso batek galduz geroz laguna,kantatzeaz estitzen du pena;andregeyak, egaztin bat iduriigortzen tu itz auk aireari:
6
"Yoan denean, oraino aurra nintzen,"anaya bat kasi neretzat zen;"erreztun bat ait'amen aintzinean,"eman darot, odios erraitean.
7
"Orduz geroz maiz egiten dut nigar"ain eder zen, ain ere, ain azkar!"etzuen ez, mendietan parerik;''urrundu da... nik ez dut berririk.
8
"Biotzean duda bat dut sentitzen:"maitea il beldur naiz ote den;"nere amak gaitzak niri yoan daut yaz"oinazeak gabetu nau aitaz.
9
"Gelditu naiz nere amatxorekin;"sustengatzen gare elkarrekin;"nik gidatzen ditut arren urratzak,"ark txukatzen dait riere nigarrak.
10
"Emaiten dut ner, ustea Yaunean;"indarra dut artzen otoitzean:"bainan ez da neretzat zorionik:"maltearen ez baitut berririk."
11
Kolpe, bortan yotzen du ezku batek,boz batek dio! "idekazu, idek!"andregeya, boz au ezagutzeantxutitzen da, ikara zainetan.
12
Idekitzen du amatxok atea;Mariaren an zagon.maitea!Oi, Yaun ona!" eta altxatuz eskuak,bedeinkatzen ditu bere aurrak.
13
Iduzkiak argitzen du mendian...Mari orai ez da tristezian;elizako ezkilek boki yotzenandregeya egun da ezkontzen.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
NERE MAITE MARIAZalduby'k
1
Zoin eder arratseanIzar arte garbia,Iparretik agertzeanMariñelen argia!Bai andizki eder dagoZeru zola andia...!Zu miletan ederragoNere maite Maria!
2
Izarrak dire zerukoAingeruen begiak,Gizonen begiratzekoYankoak ezarriak;Zu leiora agertzeanIstuz beren argia;Sartzen dire illunpeanNere maite Maria!
3
Ezdu ain laket izarrakEgon leku berea,Primaberan ez erleakBaratzako lorea,Ez du ala argi'albakloriatzen ooria,Nola ni zu ikusteakEne maite Maria!
4
Maria zure alderaUrbildu bezein sarri,Maite zaitut errateraEz naiteke atrebiPilpira bat biotzeanBeldur bainaiz abia,Maite zaitut errateanNere maite Maria!
5
Balinbadut YankoarenMaitatzeko deretxoak;Nola nik ez du izanenZure maitatzekoa?Zu zare nere bideanYankoak ezarria,Ez samur ni errateanMaite zaitut Maria!
6
Maria, ni naiz mintzatuOrai zu mintza zaite,Zuk ni nauzun erradazuNik zu bezela maite;Zu nerea, ni zurea,Igatzeko biziaLaiteke nere txedia,Ene maite Maria!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
ALDE BAT PROBINTZIYAN...M. Soroa
1
Alde bat probintziyandegu Goierriya,Goierrin berriz dagoErri bat txikiya;Erri ontan gañeraBada baserriya;Baserriyan bizi daJuan nekazariya.
2
Juan edo Juan BautistaIndartsu, gaztia,Sasoi oneko ogeiUrteren jabia:Lanerako osasunazBai ere betia,Erriyartan arkaitzikEtzan aiñ tentia.
3
Etzuben Juan BautistakZintzurrian traba,Sartuko situben anBi lakari baba;Lanerako gogotikIzanikan tabaEgunaz lan egindaLo betian gaba.
4
Orla jan eratekoEtzan ez ustela,Bañan arkitzen zubenTripa txit motela;Nolapaitkua bazanArk zuben sabelaSekulan betetzen etzanNai zuben bezela.
5
Orrengatikan betiBatistaren ustezBiartziran mundubanGauzak izan gañez;Zer nai jan eratekoBeti zegon pozezApetitu galantaBañan dirurik ez.
6
Diru pilla biltzekoZuben AmerikanBere burua jarriGogoraturikanNolatan etorri zanBeste bat andikanNekazari juan etaAberasturikan.
7
Eta gure BatistaAra juan ezkeroGogotik lan egiñazEtzan bizi ero,Dirua. gorderikanZintzo bai asteroPozturik izatekoNoizpait "kaballero".
8
Bañan kupidek gabeTardunik lanianAltsuben diru pillaSortu bitartian,Gaizki jan, gaizki lo taLer egin nayian,Makaldurik jarri zanMintsuben antzian.
9
Kapelu aundiekiñBoina sarren ordezApaiñ-apaiñ jantzitaBiurtu zan pozez,Etorririk erriraBeterikan urrez.Zer nai jateko, bañanApetiturik ez.
10
Ogei urte geiagoT'elbarritasunaBatistak ikusirikDu bere jarduna¿Orain zertako diatAberastasuna?Naíago nikek¡ ¡ai! lenNuben osasuna.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
LO! LO! LO!
1
Aurtxo txikia negarrez dagoama emaizu titia,aita gaiztoa tabernan dagopikaro jokalaria.
2
Nere maitia, lo ta lo;egin ezazu gozoro,sieskatxoa erabilli etalo orain eta lo gero.
3
Aurtxo txikia zuretzatpilla surtan daraukat,erdi-erdia emango dizutbeste erdia neretzat.
4
Aitxoa jan ta sabela berolotxoa egin ta kalera gero,danbolintxoa galean dabillnere maltea dantzatutzeko.
5
Nere maitea lo ta lologiro galant bat dagozuk oraiñ eta nik geroegingo dezu gozoro.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
BAUTISTA BAZTERRETXE
1
Bautista Bazterretxemutiko pijua,neri gurdi ardatzaneri gurdi ardatzaostatu dijua.Beltxak eta txuriakizango dituzuneri gurdi ardatzaneri gurdi ardatzaemate ez baidazu.
2
Gurdi ardatza ezikitai ta ariabesteren bear gabebesteren bear gabebadaukat neria.Sega, poto, labaña,gañera bostortzaperian erosiaperian erosiadaukat nik zorrotza.
3
Nere idi pariakdauzka zintzarriaklepotikan zintzilliklepotikan zintzillikzildaian jarriak.Gañera ustarriakta kopetakuakontz urre gorri zarrezontz urre gorri zarrezerositakuak.
4
Zeronek naiko gauzadezula diozubañan neri gurdi ardatzabañan neri gurdi ardatzalapurtu didazu.Ordaindu bear dezularrutik ederkiardatza ezpaidazuardatza ezpaidazuneri ekartzen aurki.
5
Buru gogorra baduberekin kalteaez dedan gauza nolaez dedan gauza nolanaidezu ematea?Zentzuan galdurikanarkitzen zeradebestela beintzat orlabestela beintzat orlaariko eziñake.
6
Gezur ta abar zabiltza,Batista tranpiyan,zu beziñ gezurtirikzu beziri gezurtirikez da Euskal-errian.Zure berri dakiteinguruko denak:gordetzen dituzulagordetzen dituzulagauza besterenak.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
ZAMORAKO SEMIA
1
Zamorako semiazortzitik zortziraneskatxen txanponak biltzenfanfarroi asi da;bere bigoliñakin egindu bost jira,errepiña jartzeñoau bera asi da.
2
Zamorako semiaAriarbea juan daneskatxen txanponak biltzenbigoliña jo tani baño geiago iñorkezpaliyo botanola emanazakearlotan agota.
3
Portuluzeko bi aizpa,Oletako iru,Añarben biltzen dutenai aña diru,lengo igandia ortanez dira baliatu,Lesantxiñek soñuadebalde jo digu.
4
Portuluzeko bi aizpakJoxepa Gergori,Goyarriren alabaprenda eder ori,etxetik kanpora juantabolsera da jarri,askok ematen badiyoezdut urrigarri.
5
Sekulan estrañakojuan ziradenak,dirua pagatutabire ziran denak,endemas olakuakemateitu penak,txanpona biarko dudantzatuko denak.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
BERTSUAK JARRIDISKAT
1
Bertsuak jarridiskatnere buruarinere buruari,naigabea daukatbarrenan ugari.Mutill gustorikanez dalako agiriez dalako agiri.
2
Berrogei eta sei urteeinzaikit pasatueinzaizkit pasatu,eta azala berrizpiska bat simurtu.Neska zartuko ote naizenegin naiz bildurtuegin naiz bildurtu.
3
Oraindiokan ez nagomirabe baldanamirabe baldana,kupirikan gabeegiten det lana,ez da gaizki izangoni artzen naubenani artzen naubena.
4
Gazterik ikasi nuanplantxan eta jostenplantxan eta josten,onela sayatutadirua sobratzen,senartxo bat besterikanez det deseatzenez det deseatzen.
5
Lenago senargayakugari baziranugari baziran,gau ta egun jai ta astebeti nere jiran,oraiñ ez dakit ayeknora juaten dirannora juaten diran.
6
Gazterikan banituztenik zazpi nobiyonik zazpi nobiyo,batekin ere ez nintzanezkontzeko fiyo,oraiñ damututziaez digu baliyoez digu baliyo.
7
Eta zazpirak ziranondraduak osoondraduak oso,nerekiñ ezkontzekozeuden animosoiru begi bakar tabeste lau jibosobeste lau jiboso.
8
Neskatxa ederra nagolaíruritutzenzatiruritutzenzat,zazpi arroba ta erdi,badaduzkat beintzat,ai zer berogarriyamutill zar batentzatmutill zar batentzat.
9
Mutill zarrikan ez badabetor alargunabetor alarguna,ez da errex egitengustoko fortuna,nola baitere nai nukeoyerako lagunaoyerako laguna.
10
Amar milla pesetabadaukat dotiabadaukat dotia,beste bost milla berrizetxeko partia,ni artutzen naubenakai zer suertiaai zer suertia.
11
Artzerikan ez nuke naigaisto eta nagirikgaisto eta nagirik,eta ain gutxi berrizmoskor ta ordirik,txarra izatekotan obe detbizitzia bakarrikbizitzia bakarrik.
12
Iñork jakiñ nai badunungua naizen ninungua naizen ni,egia esatiabeti da komeni,Donostiñ jayo ta asiaJoxepa AntoniJoxepa Antoni.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
EUSKAL ERRIKO NESKATXATXOAK
1
Euskal Erriko neskatxatxookesnatu zaitezte ¡arren!zoreagatikan gaiz pegakorradabilkizuten ondoren,egin, egln "gurutze"orobat "Aitaren"plaga orren ekaitzagaldu, dedin errien,zergatikan kalteaaundiya dakarrensortu ezkeros tandiketxien barrenen.
2
Errañubaren gisan dabiltzabeti zuen ondorian,gauza on franko badauketelamingaiñ gozoen gañian.—Mi padre gobernador,mi tío alkate,mis hermanas maestras,conmigo cásate.¡Ay mirabe gaztiak!erantzun nazute,zertarako oyekinezkontzen zerate?
3
Lo menos tengo cien millonesori diru jakiñiauy los billetes del Banco... cojogañezka berriz kofrian,tengo pueblos enterosMálaga aldian,tengo dos mil molinosgau ta egun lanian.Tengo un gran pianobizkarren gañian,porque allí dormíalastozko oyian.
4
Tenemos viñas, tenemos trigo,tenemos tanto aceite...,tenemos naba ezkondutzianbeti gertatzen zerate;onak badiradelaesaten dezute?bimilletotikan batatera zazute,infernutik zerurasartzen dituzuteegin ezkeroztandikoriyen emazte.
5
Ezkondu eta... ondoreneandira komedi politak,gaxo daudela lanerako taazaltzen dirade tranpak,gizona etxian taandria fabrikan,gurasoak errietanbeste aidetikan:—Biraldu zan senarraazkar etxetikanaurren bat izan bañolenago tandikan.
6
E.—Mi muy querido, ¡ay mi marido!
¡qué malas noticias hay!.
porque vosotros alperkerian
dezubelako bizi nai,
desde mañana así
bearko lanian
kiskurtzen egon bage
subaren aurrian
atzo sukaldeturik
eltzien gañian
cantando seguidillas
tripa betetzian.
S.—A mí me llaman Prisco Veneno7
al mismo tiempo soy liberal,
soy mano negra y socialista,
soy monárquico y federal,
el día que me llegue
capitán general,
con estos sagarduos
no voy a tolerar
porque siempre me dicen
que vaya a trabajar,
¿qué mayor honra en mí
que ser gran holgazán?
8
E.—Con tus mentiras, con tus garbanzos
cansos nos tienes aspaldi
si eres liberal y eres federal
todas las farsas para ti,
aqui es necesario
trabajar, trabajar,
con fábulas la tripa
no se puede llenar,
el padre a palizas
hoy te va a matar,
hasta que te entierren
no va a descansar.
9
S.—Nadie a mí a palos me mata
porque soy "valientía",
tengo en Sevilla una ganbara
gizonen larruz betia,
hice robos y muertes
Utrera aldian,
estuve en presidio
ogei bat urtian,
prefiero por la honra
morirme katian,
tocando mi piano
ta ez asi lanean.
10
E.—¡Aita etorri bedi aguro
makil aundi bat artuta
zerengatikan alper txar onek
narabilkiyen joka!
S.—Cállate sagardua,
cállate la boca,
no grites guretarrak
bide gabe jota.
E.—¡Aita azkor etorri
iya ito nau ta!
S.—Habla en cristiano,
¿por qué fuiste tonta?
11
E.—¡Ai Jaungoiko! Auxen da auxen
auxen da bizi modua!
¡Oi! ¡oi!, aitatxo ez aldu entzun
biotz nereko ojuba?
A.—Bai, bai, aditu diñat
or naun or aguro,
Ah!, oh!, zer nolakuak
dizkaten emango,
ez diñ ez etxe onta
bearrik egingo
bat, bi, iru, lau esan ta
zionat ekingo.
12
S.—Vaya qué padre tan embustero,
vaya qué padre tan bribón.
E.—¡Aita! labana artu du eta
obe du pakian egon.
S.—Venga usted cuanto antes,
venga usted, mal suegro,
soy capaz de llamarle
lerdo, más que lerdo,
en figura de estatua
aquí le espero,
me voy a hacer un héroe
si no tengo miedo.
13
A.—Zer esaten dek mutur zikiña;
zer esaten dek ordea?
Ara nun dedan i zapaltzeko
labanan baña obea;
kis kas, kis kas, kis kas;
iretzako seyak,
da, da, da, da, da, da,
oraiñ amabiyak,
dan, jo det ordu bata,
bun, bun, ordubiyak,
orlako erlojurik
etzaukat erriñak.
14
S.—Tras del placer vienen las penas
¡oh suegro, perdón, perdón!
A.—No, no, tómalos a buena cuenta
y aprende quién es el bribón.
S.—Queridísimo padre,
qué día tan fatal,
los huesos el entierro
me empiezan a cantar,
usted sí que es un héroe
y también inmortal,
cuántas me tiene dadas
saque usted el total.
15
A.—Aixa nai uke denbora ontan
aitak alperrik galtzia,
artzen ditunak egokigo dek
totala ateratzia,
zirt zart, zirt zart, zirt zart,
ortikan kalera,
din dan, din dan, din dan,
segizak aurrera.
S.—Usted quiere mandarme
Ebros auntz aldera?
A.—Bai, bai, piano ori
afinatutzera.
16
Pasa diagu Bitoriya ta
denboraz gaitu Mirandan
ire lagunak entzun ditzaten
jotzera niak din din dan,
joan ori emendikan
a tu tierrara,
ez ago etorririk
geyago onera,
¡or, or! izan dedilla
zuen akabera,
erdaldunak erdaldun,
uskaldunak euskera.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
ANDRE MADALEN
1
Andre Madalenandre Madalenlaurden erdi bat oliyoaitak sariya ekarritzianamak ordaineluko diyo.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
IZAZU NITZAZ 'KUPIRABilintx
1
Loriak udan intza bezelamaite, det dama gazte bat,ari ainbeste nai diyotanikez da munduan beste bat:Iñoiz edo bein pasatzen badetikusi gabe aste bat,biyotz gutzira banatutzen zaitalako gauza triste bat.
2
Neskatxa gazte paregabia,apirilleko arrosa,izarra beziñ dizdizariya,txoriya beñiz airosa:Oraintxen baño gusto geiago,nik eziñ nezake goza,zori onian ikuste zaitut,¡Nere biotzak au poza!
3
Ez aldirazu antzik ematennik zaituala nayago.¡ai! mariñelak gau illunianizarra baño geiago:Nere onduan zauzkatalakopozez zoraturik nago,zu ikustiak alegratu nautriste neguen lenago.
4
Nik ainbat iñork nai dizunikanarren ez zazula uste,nere begiyak beren aurrianbeti desio zaituzte:Eguzkirikan ikusi gabetxoriya egoten da triste,ni ez nau ezek alegratzenzu ikustiaz ainbeste.
5
Arpegi fiña, gorputza berrizez dago zer esanikan.izketan ere grazi ederra,ezer ez dezu txartikan;mundu guztiya miratutzerazu bezelako damikan;agiyan izan liteke, bañoez det sinisten danikan.
6
Nere betiko pentsamentuba,nere konsolagarriya,zu gabetanik ezin bizi naiz,esaten dizut egiya:Zu baziñake arbola, etani baldiñ banitz txoriya,nik zu ziñaken arbol artantxenegingo nuke kabiya.
7
Amoriyuak nere. biyotzazure ganuntza darama,erri guziya zeren daukazunneskatx bikariaren fama:Beste fortunik mundu onetanez det desiatzen, dama,aur batek berak izan gaitzalani aita eta zu ama.
8
Falta dubenak logratutzekoitz egitia txit ondu,eta nik ere sayatu biatote gintezken konpondu:Gaur nagon beziñ atrebitubasekulan ez naiz egondu,argatik golpez galdetzen dizut:Nerekin naizun ezkondu?
9
Ezkondutziak izan beardupreziso gauza txar'en batala esaten ari zait betinere konsejatzalle bat:Alaxen ere aren esanakoso utzirik alde bat,ongi pozikan artuko nukezu bezelako andre bat.
10
Zedorrek ere ongi dakizuaspaldi ontan nagola,zuregatikan penak sufritzenbañan ordia au nola:Alaxen ere ni gana eziñbigundu zaitut iñola;ni zuretzako argiya naizzu neretzako marmola.
11
Nere biotza .urtzen dijuaeta ez da misteriyo,penaren kargak estutu etazumua kendutzen diyo:Begiyak dauzkat gau eta egunegiñikan bi erriyo,beti negarra dariyotelazu zerala meriyo.
12
Zu zeralako meriyo baldiñjuaten banaiz lur azpira,gero damuba eta malkuakalperrik izango dira:Beiñ juan eskero oyen birtutezberriz ez niteke jira,ori gertatu baño lenago¡Izazu nitzaz kupira!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
KONTXESIRENTZATBilintx
1
Kantatutzera indar aundikodesio batek narama,Kontxesi zuri nai dizut emanmereziya dezun fama:gure probintzi Gipuzkoakuanigualik gabeko dama,berinkatuba izan derillazu eman zinduben ama.
2
Zedorrek uste etzenubelaegon nitzaizun begira,lendabiziko oñetara, taurrena berriz gerrira;oñak dituzu txiki politak,gustagarriyak txit dira,gerriyak berriz eman litzazkekana bat zintak bi jira.
Andik urrena ipiñi nizun3erreparua petxora,ordubantxen bai eman nizulaaingeru baten itxura:Jaungoikoak .berak. deitu izan baliiyo nerilla zerura,zure ondotik ara juan biarrakemango ziran tristura.
4
Ondoren. jarri nitzan denboranbegiratubaz lepora,biyotzak salto egiten ziranirten nayian kanpora:Irten ta zuzen badakit ziertojuango zan zure kolkora;nik jakitera nai zenubelautziko nion gustora.
5
Atenziyua begiyetaraparatu nizun segiran,ez dakit zierto begiyak edoeguzki berri bi ziran;ondo ikusi ez nizkitzun ta¿nola esango det zer diran?Begiratutzen nizun guziyabista kendutzen zeniran.
6
Ille beltz eder dizdízariyaoparo dezu buruban,konparatzeko baliyo dubensedarik ez da munduban,trentzak egiñik zenezkan danaerregiñ. baten moduban;diamantezko koro eder batfalta zitzaizun orduban.
7
Ointxo politak, gerriya mia,graziya milla petxuban,lepo biribill diruriyenaegin berriya tornubanpare gabeko begi argiyak,ille ederra buruban:zu baño aingeru politagorikez da izango zeruban.
8
Beti ariko naiz Jaunari eskakaondo izan zaitezela,etzazula uste nere biziyanzutzaz aztuko naizela.Eskumuñak maiz bigal nazkitzuorain artian bezela;ainbeste egin biar dirazupenaz ilko naiz bestela.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
ZENBAIT DAMEN ESKER
1
Atzo probetxu gabe,etxeko auzuanegondu nitzan zurezai egun osuan.Gaur suertez ikusitzenzaitutan kasuan,itz egin bear dizutizketa gozuan.
2
Zeiñ ta politak diranarrosa, jazmiña,azuzena, liriyo,eta klabeliña,danak bat egintareez dirade diñaigualatzekomaite atsegiña.
3
Nai det jakin dezazunorain beriala,txit asko nai dizutanneskatxa zerala,gaur zu ikusitziakpoztutzen nau ala,nun iruritzen zaitanjai aundi bat dala.
4
Au da mundu guziyakongi dakiyena:zu zerala dama batgrazi utsa dena.Bat oyetan badezuerotzen naubena:artan arkitzen dizutgrazirik geyena.
5
Izan ere gorputzadezu aproposa;ikusi utsarekinematen du poza,beste iñor ez dalazu beziñ airosa,erri guziyan dagobanatuba boza.
6
Patxaran ibiltziadago gaur bolaranpausaje fiña orainzergatik moda dan.Eta zu ikustiamodako patxaran,¡ez dakizu neretzatnolako ditxa dan!
7
Nik esan ta zuk jakinbiazu ezikan.Lau andre gai dakazkitartu nai ezikan.Ezkonduko nitzakegaur bertan kasikan.Besterekin ez, bañan¿zurekin? ¡Pozikan!
8
Amoriyorik gabepasatu eziñez,nik damak maite ditut,aitortzen det ziñez.Begiyakin guziyak,milla bai mingañez,¿baña biyotzarekin?¡zu besterikan ez!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Nere andre onekin
1
S.—Nere andre onekin
txit asarre nabil,izan ere alakoMaritxua dabil,senarra gana ez daerrenditzen umil,obeditzea bañonayago luke il.
2
A.—Obedituko nuke
merezi bazendu,errespetua iñoiznork berak galtzenduoker zabiltza etanik ezin zuzendu,gure kasketa betiorrek ekartzendu.
3
S.—Nere andre Jasíntak
artu dira gala,bertso berriyak jarribear dizkadala,kulpa gabe asitzenbazerade alagauza jakiña dagogaixtua zerala.
4
A.—Publikuan díozu
gaixtua naizelanik esango dizut zukmerezi bezela,ia danak aditzenjarri dítezela,igarríko dízutegaizki zabiltzala.
5
S.—Sekulan egin izanez dizut gaitzikan,aldezakedaneanmesede baizikan,aditzen badizut nikorlako itzikan,bizkarrean ez dezuizango otzikan.
6
A.—Beti beti beldurrez
emen nadukazu,edanekuan bintzatzitala zera zu,orditu gabe berrizonik ez daukazu,nerekin bizítzekozmudatu biezu.
7
S.—Itxubari pegatzen
díozu poliki, ,
zuk ondo jan eta, nigosiak iduki,senar emaztientzatau ez da egoki,makílla dantzatutzenasiko naiz aurki,
8
A.—Makillarekin baldin
ni jotzen banazuegun asko baño lendamatuko zaitzu,itxu aurreko betiibiltzen nazu,zuluen batían orgelditu biezu.
9
S,—Ni zuluan sartzeko
zaude pregonatzenta len berriz gosiaknaukazu penatzen,zeorrek dakizuondo gabernatzen,eta ni miseriyangosiak akabatzen.
10
A.—Jan edanaz baliyo
ez du zuretzako,oyen paltan etzaudesimur eta plako,bai inbirioso tatzarra zeralakoezin emana zukandriarentzako.
11
S.— Zeñek sufrituko du
gauza ori alanabilki arto utzajango nukiala,anka ankari emanezin diodala,zu berriz gobernatzenbeti egiñala.
12
A.—Gosiak etzaude zu
gezurra da ori,ez egonatikaneder eta gurisuangilla jandakokatua diruri,beretzako au ezingustatu iñori.
13
S.—Lotzagabeakorik
andria zu baño,iñoiz ere ikusiez det oraindaño,ezta desondratutzeniñor ortarañoenparatzen nazuatzeko alderaño.
14
A.—Gabetan ordituta
arro ibillitu,goizian gogorik eztajan gabe geldituez leanak ez bañoorrek galtzen zaituta zuk orlakorik naiez dezu aditu.
15
S.—Oriyek esatia
ez dira komeni,zedorrek ez dezu talotza eman neri,jendeak badadukaor zenbat armoni,txit bajeza aundiyannazu ni ipiñi.
16
A.—Gizona nai duanaz,
obea artu beza,ez zu bezin zitalaeta prestu eza,zertako etzerangeldo ezereza,da eman naya neridaukazun bajeza.
17
S.—Itz txar asko esaten
dituzu nigatik,iya atera nazupazientziyatik,jendia farrez dagoeldamenetatik,ezín adiko zeraorrelaxen beti.
18
A.—Aundiyaguak ere
oraindik baditu,ere gizon txar onekesango banitu,zelebreagorik ezdezute aditu,esaten daukat lotzaezin atrebitu.
19
S.—Nik ikusitzen ez da
zu naidezuna egin,beti nerí pegatzenta gaizkí ítz egin,nik asmatzen dizkizutxít gutxi utz eginzurekin bizitutzenez dago atsegín.
20
A.—Ez zaude birikari
gustiz gustosua,ordía ta eskasapantasiosuadeskonfiatuba taerrezelosua,beti beldurrez dabilzure andre gaxua.
21
S.— Gezurrak sumatzen
daukazu neke,lotsagatik bestelaesango zenduke,aspertu ere gabeariko ziñake,nere tatxak esatenbaldin baneuzkake.
22
A.—¡Ai Joxe Iñasio!
etzabiltza justuitz geyegi dituzunere kontra nastuandria orrelakotatxariz ez dugezurrak esateituez zui sinistu.
23
S.— Gezurtiya naizela
orra neri esanaundienetakuanaiz zedorri izanaurria artzen dezufalsuaren gisannik ezagutzen zaitutzergatik zabiltzan.
24
A. - Asiera bezela
guk errematiaalperrikan da zuriondo esatiaorren buru gogorragizona izatiaez dezu baliyo taisildu zaitia.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
LoriakBilintx
1
Beti nik damari¡Loríak ugari!Batek ere zerbaitMaite naubenari.Damak berriz neri,¡Gezurra diruri!Osiñez pagatuLorezko zor ori.
2
Oso nago mendianJaungoiko ítxubarenAma Benus'en gandikJayotakoaren;Neroni ez naiz jabeNere biyotzaren;Gaixua.preso dakatAmoriyuaren.
3
Sartutzen dan bezelaBalkoi batetikanEguzkiya gelaraKristal batetikan,Neri gisa bereraBeiñ sartu zítzaitanDama bat biyotzeraBegiyetatikan.
4
Bíyotz nerian presoGeldítu zan bertanGeratzen dan bezelaTxíngorra iyeskan:Bizi naizen artianIrukiko det anEta ¡o zer gustoraIrukiko det an!
5
Ditu ille urrezkoAlbiñu luziakAlakorik apaintzenEz du orraziakFrankotan inbiriyaEman dit aiziakArren trenza tartetikJostatzen pasiak.
6
Ondo konparatziaDa gauza eziñaArren begiyetakoUrdintasun fiña;Ez da urrutirareAitatzeko diña,Itsasoko bagarenKolore urdiña.
7
Ez da zer aitaturikZeru zabalare,Bolaraz urdiñ-urdiñJarritzen dalareAingeru neriarenBegiyak alare,Urdíñ puribagokoZerubak dirare
8
Izarrak diruditeAin ditu argiyak,Aíngerubak zerutikJatxita jarriyak,Gloriyan egindakoIspillu garbiyak,Jaungoikoa badalaGogoragarriyak.
9
Kupido'k eritzen nauFletxakin berriro,Neregana jiratzenDituben aldiro;Biyotzera sartzen zaiteztiro-eztiroAlakoxe gauza batGozua guztiro.
10
Aren ezpañ gorriyakFaman daude fiñtzat,Iñoiz pasatzen díraLore polit bitzat,Zerbaitez apartetikIkusita beintzat,Mundu guztiyak artzenDitu krabelíntzat.
11
Farrik egiten baduZerutar BirjiñakErakusten ditubenOrtzak txiki fiñakTxuriz elurrarekinDirade berdiñakPerlak iruri duteZillarrez egiñak.
12
Gozuaren birtutekAren asnasiakLo aratzitzen dituNere oñaziak;Usai oberik ez duBanatzen aiziak,Loriak maitatubazBaratzan pasiak.
13
Arpegiya polita,Gorputza liraña,Txikiz ez det esatenOñaren tamaña;Ibiltzen airosua,Jantziya apaña,Aren graziyak diraEziñ esan aña.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Anton IskiñentzatBilintx
1
Bertso berri batzuekAnton Iskiñezat (bis)txit komeni diralairuritutzenzat,berak badaki jartzenbeste iñorentzat.ez da milagro bestekjartzia beretzat. (bis)
2
Bere ofiziyuazapat`egillea,lan fiñan badaukaabillidadea,bañan lanerako dagogorik gabea,pena artzekua da onenenfermedadea.
3
Lana egíñ baño lenkobratu lenbizi;diru oyek artutatabernara igesi,danak gastatu artezeñek etxerazi,bizkarra autzitziaez aldu merezi?
4
Orren bizi moduaDonostiyako erriyan,beti zurrut agitensagardoteriyan,broma eta kantuakzelebrekeriyan,andik atera gabeal duben guziyan.
5
Gosaitako bear ditusei edo zazpi baso,zeñek orduban onilana agiten asiko:edan korriente bañapagatzia aztu,ola tabernariyanola aberaztu?
6
—Bete ogeigarrena,tabernariyari.—Ez dizut ni emangosagardorik zuri;ez banazu pagatzenzornazu neriparte emango diyotzelodoriari.
7
—Ez parterik emanzelodoriari,astian pagatuko dirutpitxar bat edo bi,ezpazera konformeajolik ez neri,gogua badet etabastante da ori.
8
—Ez banazu pagatzenzor nauzunaboina kenduko dizutburuban dezuna,zuregatik galdu detiya osasuna,¡ai! ajolik gabekolotzik ez dezuna!
9
Zazpi karga sagardozor nazkitzut iya.Barkatu biar dezuez da ori egiya,zedorrek bezin onadaukat memoriya,geyenaz iru kargadizut zor utziya.
10
Berriz olako gauzikesaten banazuardirik neregandikartuko ez dezu,neronek aña kulpazedorrek badezuni zein naízen jakindazertan eman nazu?
11
Ez da apuratukosokiña ezertan,besteren bizkarretikdabill zurrutan,tabernariyarekinbeti erritan,egun batian orillko dute bertan.
12
Txaskarrillo polit batlau urte igaroMotrikun Iskiñakinpasatua dago;juan da esan zionostalariyari,Donostiyatik datorjendia ugari.
13
Zuk ematen banazujaten ondo neri,nik korriente jendiaetxera ekarri,festak ziraden etajende asko zan anguziakin bromanau beriala asi zan
14
Bapo egon izanjaten da eratentxit petardo ederrakdakizki ematen,apostuba nik oriSan Pedrotan aurtenezaizala bakarrikMutrikuara joten.
15
Ederki portatu zanbere esanianfiyaliterke orreáingaurko egunian,tripa ederki beteegin zubsnianzerutik etorri zanbigaramonian.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Mediku baten ateraldiaS. Baroja— Konke esan beza, mediku jauna,¿asmatu nuen, ez da ala,nere alaben tristetasuna,amoren kontuba zala?jain da gaxoa iñoxentia!usakume bat bezela,malizi gabe, seguru nago,mutill koskorren bat dala.— Doña Leokadia: konforme nago:andre jakintsurik ez daEspañiatik Alemaniraberorri lenbizi ez badabaño ote dan mutill koskorraedo alaba ote da,egin artian berorrek ezinjakin lezaken gauza da.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Asto kontuaS. BeroiIkusirik pasatzenastoak ugariaita batek algarazdio semeari:— Begirakiok, Pello,ire anayari.Semeak berealaerantzun du —Eneez nuben nik usteberorrek zitualaorrenbeste seme.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Madalenen arrazoiaS. BarojaMadalen ezkondu zanbertsolari batekin;zortzigarren illeanpoz aundiyarekineder eta galantaseme bat egin.Ama suyaren kontrapozoitua dagota alabak esaten du:—¿Nola geroago;zortzikuak egitenaitua badago?
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Nork esan?S. BarojaMilla bat aldiz Joxe Paskualaarkitu zizkan zakarra,broma zalia, au t'ura zala;ainbeste burla ta farra¡ta orain Joxe dik senarra!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
KantaZure arpegiyan dituzu arrosakta ausartze ez nai ukitzerabada arrosaren usai gozuaukitzen bada galtzen da.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Itxasua laño dagoItxasua laño dagoBayonako barraraño,ni zu zaitut maitiagotxoriyak beren umiak baño.Gure oroz aita dagolaño pian gaberaño,ni zu zaítut maitiagoarraitxuak ura baño.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Nagusiya ta rnaistarraTxirrita
1
Orain artian ni izandu naízaitona, zure nagusi,errenta txintxo pagatu dezubere kapoí eta guzi.zu bañon gizon umillaguakez ditut asko ikusí,oraiñ etxe saltzera guaznai bazenduke erosi,
2
Larogei duro zuben errenta.etxiak orain artían,zedorrek ala pagatu dezuberrogei ta amar urtian,lenguan bertan gelditutzíaez da neretzat kaltian,bost milla duro baliyo dituta konpondu gaitian.
3
—Zer familia izandu degun,jauna, nai alditu aditu?Amabi aurren aita naiz ni tasemiak amar baditulan egiteko iñor gutxi tamayian ezin kabitu,baneukake non enpleatuabost milla duro banitu.
4
Au adituta beste alderabueltatu zan nagusiya,esanaz:—Nik zer kulpa dadukatzuk ume asko aziya,ez dezu asko istimatzen nikegin dizuten graziya,zuek artu nai ez badezutebada zeñek erosiya.
5
—Eskerrik asko nagusi jauna,pakian biagu bizi,baña izketan bukatu arteez bedi juan igesi,klaro dabillen gizonak ez duarrazoi txarrik merezi,nai dubenari saldu bezayo,guk ez genezake erosi.
6
Aziendaz ta lan erramintazbagendukan indarra,ayekin ere ez degu orainoso alderdi ederra,zazpi baliyo luteken gauzakbostian eman biarra,au pensatzian etortzen zaigubegietara negarra.
7
Amabi lagun mayian bueltanjuntatutzera jateko,geyenaz ere aretatik bostirabazira juateko:pazienziya artuko banuan bat ez nuke kalteko,Jaungoikuari eska zayogunosasuna emateko.
8
Prezisamente martxatu biaubaserrira edo kalera,norbaití egin biarko zayobizi lekuen galderaesplikatuaz nola izan danfameliyaren galera,gure Jainkuak nai duen artenonbait mantenduko algara.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Aizak a motell mañonziXenpelar
Aizak a motell mañontzi,urrengorako gorantzi,ez aldakiken or pip'artziaetzala lizentzi?Jeniyo txar oyek utzi,bestela ezurrak autzí,gizalegia nola biardanezin erakutzi
Muzarro
Nik badet gízalegiaFranzisko bañan obia,beste tatxik etzait arkitzenarlote pobría.Jeniyua det noblia,kortesi pare gabía,ik neri ezurrak austekonun dek abillidadía?
Xenpelar
Ziri bat sartu dit neri,ara bestia berari,abillidade gutxt dagoenikez esan iñori,azala daukek ík lorimamirik ez dek agiri,ezur igarrak austen zallaitukbazekiyat ori.
Muzarro
Kunplitzik ire ordenak,ez dik kalteko nordenak,bestela parra egingo ditekbegíra daudenak,ik nun daukazkit kemenakmenderatzeko gallena?ezur igarrak autsendizkikindarra dubenak.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Nere senarrarekinXenpelar
1
Nere senarrarekindaukadan bizitza,kantatuko det iñorkikasi albalitza;piña izango zalaemantziran itza,akerraren adarrakbezela gabiltza.
2
Nere senarrak daukazki ijeniyuakeztu gustorik gurematrimoniyuak;mani gaistuak dauzkaburura iyuak,eman biarko zaizkaEbanjeliyuak.
3
Baldin bazenekitelengo egun bateznola ikusí dedangízona suertez,neskatxak kortejatzendabill borondatez,andriari jipoyadiruaren partez
7
Ni engañatu artetxintxo eta umillmingañ ederrarekinberrogei maratill;orain lana egin bañonayagolukebere ta besterenakzurrupatzen dabill.
5
Goizian tabernarajuan da alperrian,begi bat txintxilikanerdi negarrian,ziraldoka etxeraillunabarrian,gaistotzen asi daondu biarrian.
6
Tabarnatik etxeraorren pausajia,irrintzi egitekobadu korajia;errespetua biarzuen parajiaamen sabelianaztuta lajia.
7
Moskorteagatikanzalla da erortzenbakarrikan badakietxera etortzen,andria egon biarbizkarra berotzen,senarraren eskutikazotiak artzen.
8
Umiak karraxiyanneroni antzika,senarra moskortzianetxian musika;erantzuten badiyotkontrako itzikanere bizkarrak eztuizaten otzika.
9
Baste lau lagunekiñbart aguazillajokuan galdutakotxerriyaren billa;ate bazterretatikanoyen eskamillaandria etxian badaatera dedilla.
10
Arriturik begirikez niyoten taso,odolak urbiyutuzitzaizkidan oso;nere txerri gaxuaostatura presosenarren jokuaizan dala kaso.
11
Ixillik pasanubennere barrenian,au ere egin biarzuben azkenian,beste jaberik badubire zuzenian,jaunak eramazutenai dezutenian.
12
Esku Aldaba zuentxerriyak izena,bost arrua ta erdi,bastante gizena.ura jokuran galdu,gañera kinzena,orra nere senarrasujeto zuzena.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
IJITUAKTxirrita
1
Esplikatzera nua kontuakijito jende oyenaknola diraden gura artiangertatu izan diranak;alperrak edo moskorrak dira,erdi lapurrak geyenak,okasiyua ta eskandaluafaltatutzen etzayenak.
2
Bere asto ta zakur eta umaemen dabiltza jai ta aste,Mikeletiak iñoiz aurrianatera izandu dituzte,berak baño len ostera etorrita persegitzen gaituzte,beste olako naziyorik batiñondanik eztet uste.
3
Beren asto ta zakur eta umedabiltza juan etorriyan,emakumiak lasto petresto,kasikan larru gorriyan;gizonak berriz mosketa aitzakiberen aizturrak gerriyansiñalien bat utziko dutesartzen badira erriyan.
4
Emakumiak aurrak artutaeskera dijoatzenian,etxeko andre limosnatxo batJainkuaren izenian,ofrezimentu luzía bañoerrezo motza azkenian,gauza guziyak gero berentzatiñor bistan eztanian.
5
Kontutako aberiakinnola naiduten jokatuemen ostuta auntz eraman,an saldu edo trukatu,anguak berriz onuntz ekarri,jabiak ezin topatu,kontu garbiya nai duenak ezijituakin tratatu.
6
ljituetan gutxi izaten.dirade berriz antzuak,naturalezaz kasta gogorrakta gañera umetsuak,bizkarrian bat, tripan bestia,aldamenetan batzuak,sall galantakin ikusten diradabiltzala geyentsuak.
7
Usandutako okelak jatendira pare gabekuak,anima salbo, zakur gosiakdiraden bezelakuak,naiz izan usteldu ta lurpianluzaro egondakuak,istimatutzat daramazkiteoriyek orrelakuak.
8
Sasiyetako oyalak etaollakojitzen atsuakta kalietan poltsak miatzendabiltza mutill gaistuak,gizonak berriz mendiyetatikbiorra eta astuak,gauza gozorik senti baduteazkar erantxi eskuak.
9
Asolbiziyo biarrik ereezta izaten oyekiñfakultadia «Aita Santuak»ainbat badute berekinnaiz aide izan ezkontzen diraalkar naidutenarekin.orretarako gazterik prontonaiz dotriñarik ez jakiñ.
10
Kontratuako ere ezduteeskribanorik biarrikkastuban zertan ibil biardutxorakeriyan alperriknaiz aide igual ezkontzen diraigual oriyek bakarrik,bodetarako ardua badaez da besteren biarrik.
11
Neska mutillak tokatzen badaberentzat elkar artzia,zelebre diran kontuak ortanere badarabiltzia,buruaz gora botako duteautzi declina eltzia,zenbat puska egin ainbeste urtekoegituen ezkontzia.
12
Etxe karrera, ola telleri,legorrak dauden tokirajeneralian gauetarakoerretiatutzen dira;atenziyuan egon izan naiznola dabiltzan begira,estute onik asarretutapurrukatutzen ez badira.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Baratzako pikuakBaratzako pikuakiru txorten ditu;neska mutill zaliakankak ariñ ditu,ankak ariñak eta burua ariñago,dantzan obeto dakinarta jorran kaño.Arta jorrara nualuberri berrira,belarra jorratutaartuak sasira.Aitak arta jorraraderitzen naubenian:—Ama oyera nijuamiñ det sabelian.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
ZortzikoaFestarik bear badabego Donostira,betikoa da famaondo merezia;bestetan ez bezelaemen gazteriaamaren sabeletikdator ikasia.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Aita San AntoniyoAíta San AntoniyoUrkiolakoa,askoren biotzekosantu debotoa;frankok egiten dioSan Antonioriegun batean joan dabestean etorri.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Txomiñ eta BartoloNik ikusi nituanSan Juan gabianTxomiñ eta Bartolotabernako atian.Ormia zalakuanbatak bestearitxisa ete zion zart zartpragetan alkarrik.Beste batek du deguansukalde onduanillitia ipiñiriksurretxo zuluan.Pipiari tirakamasallak sarturiksudurra erreko zuansukalen balerik.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
LUA, LUALua, lua, tuntulun-berde,lua, lua, masusta...Aita guria Bitoriyan daama manduan artuta.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
THINGIN THANGUNThingin thanguninpernuko malluaren otsaBordaxarko neskarenekontzeko poza,iñork esate ez ta berakesateko Iotsa,esposatuko litzakepozík neska motza.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
GURE BARATZAN
1
Gure baratzan daudeklore guztiz finak,txuri gorri oriak,moria eta urdiñak,liriyo azuzenak,alegriyo miñak,bioletak, arrosaketa krabeliñak.
2
Guk daukagu musikak,guk melokotoyak,gingak diruditenakperlazko botoyak,udare, aran eder,pikuak, sagarrak,naranjak, limoyak,nispira, briñoyak.
3
Goizian jaiki etaleyotik begiragure arto goxuakeldu ote diran,ostua ximur etaburua berdia,ale ederrak egiteko¡a ze siñalia!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Galai bat etorri zait
1
Galai bat etorri zaitlarri eta estu,oyaren baztarrianegiteko leku,xiri ta muxu,traje baten neurriyabiar ziran artu.
2
Onian ezin etagero gogorrian,onian ezin etagero gogorrian,oyaren aurrianoriñalez jo nuenkopetako ezurrian.
3
Errukitu zitzayonegin nion kura,etxian zan botikagatza eta ura,Joxe Bentura,ez geyago etorrinere konbentura.
4
Egin baniyon eretxirri edo mirri,egin baniyon eretxirri edo mirri,Joxepa Antoninere kopeta ezurrakpagatu du ongi.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
KANTUA¡Ai ori begi ederrak!iduritutzen zait eperra,gauza oberík an ez da;ontxo pollita,zapata eder,txorkatilla guztiz fiña;jantzi ederki egiña,la illiak modarako fiña,jai neretzat baziña!Elizatikan konbenturañoegiñ omendute galtzara.Orrela bizi bagiña beti (3 aldiz)guazen guztiyok dantzara,txin txin txibilitua soñua,txin txibilito ta tanboliñ,orrela bizi bagiña beti (3 aldiz)guazen guztiyok dantzara,Katalin, Katalin,¡Maitea!azkeneko eguna da eta (3 aldiz)guazen guztiyok dantzara.Katalin, Katalin,¡maitea!Katalin, Katalin,¡nere maitea!
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
Gizon bat ardo gabeMeajerGizon bat ardo gabedago erdi illamarmar dabiltza tripakardoren billa;bañan edan ezkeroardoa txit ongigizonik txatarrenakbaliyu ditu bi.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
KantaEnpleatzen ez badagazte dala neskapasa biarko ditumakiña bat keska,burutik zoraturíksenar gairik ez ta,orra azkenerakoneska zarren festa.
Euskal Erriko: KANTA ZARRAK
Cancionero popular vasco
(Tomo II)
OBIZDEAAzkenak emen daudezaldi argal baten,zeñak ez zuen iñoizpentzu on bat jaten¡geIditu zaizkan mamipuzkak eramatenbeliak lan askorikapenas daukaten!